جلوه های فرهنگ عامه در روستای کوچ نهارجان
جلوه های فرهنگ عامه در روستای کوچ نهارجان
شاهکارهای ادب فارسی

 دوبیتی هاکه در محل به آن چهار (چار) بیتی گفته می شود  وانواع عاشقانه  ودررابطه با موضوعات وابسته بکار یا زندگی انسانها دارد ودر محلهای مختلف از جمله در پشت کار قالی بافی ویا در شب نشینی ها ویا درروزهای دروی گندم ویا در هتگام آبیاری ویا علف چینی خوانده می شوند وگاهگاه از زبان عاشق ومعشوق خوانده می شوند ونیز فراقی ها که باز اززبان عاشق ومعشوق ویا مادر وفرزند ویا برادر وخواهر دور از یک دیگر خوانده می شوند واکثرااز فراق وجدایی ویا دوری از وطن وغربت سخن می گویند ودر شب نشینی ها ویا شبهای عروسی ودامادی ویا در هنگام کار خرمن کوبی ویا کار قالی بافی ویا کاردرمزرعه خوانده می شوند واکثر اوقات دو نفر در جواب یک دیگر می خوانند بسیار گسترده وفراوانند وکسی نمی تواند همه ی آنهارا بیاد داشته ویا شمارش کند ومن تا جایی که در خاطر دارم ویا به آن دسترسی داشته ام گزیده ای از آنهارا درذیل برای برنامه فرهنگ مردم به نگارش می آورم ناگفته نماند که در بیرجند وکوچ به مجالس شب نشینی (آتشانی یا اءتشونی- به فتح همزه اول وسکون همزه دوم ) گفته می شود واما دوبیتی ها وفراقی های روستای کوچ:

1-خداوندا خداوند جهانی     خداوند زمین وآسمانی    خداوندا تو پیران بیامرز     جوانان را بکام دل رسانی 

2-خدایا دل دونیمه دل دو نیمه      فراق راه دور هیچ کس نبینه(نبیند)

فراق راه دوری که مو (من) دیدم         مسلمان نشنوه ( نشنود) کافر نبیه (نبیند )

3-محمد را جمال پاک صلوات     بر آن خورشید نه افلاک صلوات 

امیرالمومنین ، اولاد اورا         بلند وبی حد وبی باک صلوات 

4-علی ر(را) دیدم علی ردر خواب دیدم    علی ر(را) در مسجد ومحراب دیدم 

علی را کی شناسد هر منافق       علی ر(را)در رخت عالم تاب دیدم 

5-خدا کرده که مو (من) دور از تو باشم          بغم باریکتر از موی تو باشم (به ضم ش)

خدا داده به تو حسن  وجمالی       که مو (من) در حسرت روی تو باشم 

6-ستاره سرزد و بیدار بودم          بپای رخنه ی دیوار بودم 

ستاره ی صبح صادق که اثر کرد       هنوز در انتظار یار بودم (به ضم دال تلظ کنند)

7-هوا گرم است وسر سایه میآیه   صدای کل کل پایه می آیه (می آید)

صدای کل کل پایه نه چندان     صدای کفش جانانه می آیه 

8- دو تا یار دارم ویک نیمه ی دل      میان هر دو دو افتاده مشکل                                        خداوندا تو این دل را دو تا کن        به هریک می دهم یک نیمه ی دل 

9-شب مهتاب ومهتاب دش من مو (من)       دو زلف یار طوق کردن مو 

خداوندا تو تاریکی بپا کن      که تاریکی رفیق  وهمدم مو (من)

10-درو را با سر دشت می کنم مو (من)        تورا می بینم وغش می کنم مو (من)

همون(همان) خاکی  که از کفشات بریزه        همون را سرمه ی چشم می کنم مو 

11-صدا کردی بقربان صدایت        ببرم چادری تا ساق پایت 

 ببرم چادری کوتاه نباشه (نباشد )    که نامحرم نبینه دست وپایت 

12-هوا گرم است وگرمی می کنه دل      هوای حوض سنگی می کنه دل 

هوای حوض سنگی را نه  چندان        هوای سر بلندی می کنه دل 

13-رمه در کال ومو پایین کالم           رمه چرخ میزنه مو بی خیالم 

خدایا گرگ گرسنه زود بمیره      که هر شو می بره مال حلالم 

14-الا بابا که خود کردی کلانم           بدست خود زدی آتش بجانم 

زبان زرگری گفتی بله کن        بله کردم که خشک می شد زبانم (گویند این دو بیتی را هنگام رفتن دختر به خانه شوهر عروس در هنگام خداحافظی با پدرش می خواند )

15-مو مرغی بدم  میون مرغان شما     سنگ بزدی(بزدید) پریدم از بام شما

سنگی بزدی (بزدید) بال موره (منرا) بشکستی ( بشکستید)    مواهل بدم به گفت وفرمان شما 

( گویند این دو بیتی را دختر هنگام خداحافظی با مادر ورفتن به خانه شوهر می خواند وگله ودرد دل خودرا با پدر ومادر بیان می کند )

16-چنو ( چنان ) ناله مکن که جان ندارم    توانای ناله ی سوزان ندارم 

چنو( چنان ) باران غم باریده بردل            که مو درد تورا درمان ندارم 

17- بیا تا ما وتو همراز باشیم   چو کفتر بر گلوی چاه باشیم 

اگر کفتر  نناله ما بنالیم       زحال یک دیگر آگاه باشیم 

18-سیه طالع زمادرزاده بودم     به غم های جهان افتاده بودم 

در آن روزی که طالع می نوشتند        یقین مو از قلم افتاده بودم 

19-برخیز ته(تا) برم(بریم = برویم) ازاین ولایت من وتو      تو دست مرا بگیر ومو دامن تو 

جایی برویم که هردو بیمار شویم           تو از غم بیکسی ومو از غم تو 

20-سرت بردار تا مو رویت بینم          کمند طاق ابرویت ببینم 

کمند طاق ابرو گرد گرفته      بده دسمال ته مو گردش بگیرم 

21-زدست راه غربت داد وبیداد     زدست راه غربت ناله ی زار 

نمی دونم کدام خانه خرابی     کلید راه غربت را به مو(من)داد

22- راه غربت مرا بجان آورده     گوشتای موره(مرا ) به استخوان آورده 

بهره نخوره زخانمان وفرزند        هرکس که جدایی به میان آورده 

23-آشنایی می توان کرد وجدایی مشکل  است    شربت روز جدایی مثل زهر قاتل است

حاصل عمرم تو بودی ای عزیز مهربون      چون تو رفتی ازبرمو(من) عمر مو (من) بی حاصل است

24-چرا سر گشتگی  بنیاد کردید      مرا با ناله و فریاد کردید 

 مگر مهر علی دردل نداشتید        که ایام گذشته ر(را) یاد کردید ( بجای کردیدلفظ( کردی) به فتح کاف وسکون ر  وفتح دال وسکون یاو تلفظ کنند که صیغه جمع واحترام آمیز است ).

25-دلی دارم ، دلی دارم پر از غم         نه یک جو می کنم غم از دلم کم

نه دستم می رسد که گل بچینم        نه آن سرو بلند سر می کند خم 

26- گل سرخم گل سرخ الاله    بدنبالت کشم صد آه وناله

اگر یک شب بیایی ور سرایم            خودم ساقی شوم ، چشمم پیاله

27-خودم مرواریم، در می شناسم    میون خارها ، گل می شناسم 

 خودم سوداگر کل هراتم  (جهانم)      زن مقبول به چادر می شناسم 

28-بیابون گشته راه این ول من        غمانت کارکرده ور دل مو (من)

دعایی می کنم باران نباره        که سرما خورده ای برگ گل مو (من)

29-دلم خواهه نشینه روبرویت     بدست خود زنم شانه به مویت

خدا تخت سلیمانی به من داد        همون روزی که کردم گفتگویت (گفتگوکردن = خواسگاری کردن )

30-نوشتم بر درو دیوار باغت             که روز عید می آیم سراغت 

برایت کفش وانگشتر میارم          اگر راضی بشه نه نه ی چاقت (= منظور مامان چاق هست )

31-نگار مو نشسته پای دیوار      نمی دانه غلاج درد بیمار

علاج درد بیمار یک طبیبی است        علاج درد عاشق دیدن یار 

32-بیا مرغ سفید سینه چاکم        اگر امشو (امشب) نیایی  مو (من) هلاکم 

اگر امشو (امشب ) نیایی تا خروس خوان          خروس خوان دگر مو (من) زیر خاکم 

33-هلا دختر دو چشم زاغ داری         سبد در دست ومیل باغ داری

سبد دردست ، میل باغ ما کن             سرم را بشکن ودردم دوا کن 

34-کسی که عاشقه مست وملنگه            در خلوت خونه مثل  پلنگه

 خموشی که نمی تون خورد نان          در امر عاشقی خیلی زرنگه

35-کسی که عاشق است ازجان نترسد         زبند وکنده وزندان نترسد 

دل عاشق مثال گرگ گشنه        که گرگ از هی هی چوپان نترسد 

36- اگر یار منی یک جو نخور غم      بده دستت بدستم ، خاطرت جمع

 نیم نامردکه بد قولی نمایم       به قرآنی که می خوانم دمادم -

37-چنان مهرت به قلب مو اثر کرد       مرا از عالم هستی بدر کرد 

نگار مو نشسته بر لب جو                عجب دستمال مشکینی بسر کرد

38- نگین انگشتری دارم بنامت             میان هر دو لب گیرم سراغت 

اگر پنج بوس دهی امروز بعاشق             دعای جالبی خم کرد (خواهم کرد ) بجانت 

39-سه ماه بعد عید سال نو شد              به خوش بختی که ایام درو شد 

پسر در پشت زین وسایه ی چتر             بمیرم بر کسی که بر مو، دتو شد (= تبکرد )

40-دوتا لیمو فرستاده ول مو (گل مو)           برای صبر و آرام دل مو 

چقدر صبر وچه بس زحمت کشیدم             ول بالا بلند عاقل مو 

41-دلم تنگ است برای دیدن تو      برای چشمان وآن خندیدن تو 

دلم تنگ است برای شبهای مهتاب          بروی تخت خواب ، خوابیدن تو 

42-یتوی خانه ی بیرجند اسیرم              هوای جای پات کرده مریضم 

کسی نیسته که پرسد حال زارم      غریب وبیکسم ، هیچ کس ندارم 

43-اگر خشخاش گرده استخوانم            همان قولی که دادم با زبانم 

اگر صد سال دیگر زنده باشم        تو باشی دلبر شیرین زبانم 

44-رضا هستم که مو سیخ پخل شم (شوم)        بتوی مشت ابرو برکمند شم 

چنان مهرت فتاده در دل مو         که مو از لیلی و مجنون بتر شم 

45-نسایو سرمه در چشم چپ تو        طلا می پاشد از کنج لب تو 

طلا می پاشد خروار به خروار              به مثقال می فروشد مادر تو --- پخل در بیت اول شماره 44 : ساقه گندم راگویند که درساخت پالان الاغ از آن استفاده می شود ---

46-به پشت بام درخت بید دارم       به درگاه خدا امید دارم 

به درگاه خدا امید تا کی ؟     ترا بر دیگری کی دید دارم ؟

47-کسی چون من غریب در این وطن نیست          گرفتار غم ودردو محن نیست 

نه تنها، در غریبی در امانم               کسی چون با خبر ازدرد من نیست 

48-غریب افتاده ام در این ولایت      به هرکس می رسم داد وشکایت 

نه رو دارم دراین قلعه بمانم        نه رودارم ، روم سوی ولایت 

49-سر کوی بلند تا کی نشینم              که لاله سر زند مو گل بچینم 

گل سرخ وسفید بر هم تنیده                پریشانم کدام گل را بچینم 

50-زدست دیده ودل هردو فریاد            که هرچه دیده بیند ، دل کند یاد 

بسازم خنجری نیشش زپولاد       زنم بر دیده تا دل گردد آزاد 

51-دو چشمانت خوراکم بر انداخت            غمانت رخنه در عمر من انداخت 

نمی دانم کدام خانه خرابی          ظهور عاشقی در عالم انداخت 

52-به چشمات سرمه ی تر می کشی گل !       بقلب مو تو خنجر می کشی گل 

بگشتم ملک ایران را سراسر               ببینم از کجا سر می کشی گل 

53-بده پنج بوس که از بوم پایین آیم         بدنبالت به شهر قاین آیم 

دوازده منزله تا شهر قاین                  دوازده منزل ویک منزل آیم 

54-صدا کردی به قربان صدایت               چه می خواهی بیارم از برایت 

منم در عالم ویک قطره ی خون         همان خونم حنای دست وپایت 

55-الا دختر دو چشم لاله داری            طناب در گردن گوساله داری 

طناب از گردن گوساله بر دار                چه منت بر من بیچاره داری 

56-بگو وا دلبر گردن بلورم                  خصو صا ترکه ی شاخ کهورم 

 نباشه هیچ لباسی قابل تو        بگیر از من بپوش یل سمورم

57-دماغت چون قلم هموار وباریک         رخت مشعل در این شبهای تاریک 

دو زلفت هم چو شاخ قوچ جنگی           که دارد جنگ با هر ترک وتاجیک 

58-غریب وبی کس وبی خانمانم             که دور از دلبر شیرین زبانم 

غریبی آنقدر سختم نبوده         زدوری رخت مو غرق خونم 

59-بلندای دلم سرو و سمن نیست        قشنگی دلم گل در چمن نیست 

خبر آومد که مو آتش گرفتم          چمن می سوزد ودل با جبر نیست 

60-سرت بالا کن وبنگر خدارا      مبادا بشکنی عهد ووفا را

مبادا با رفیقان یار گردی              که بر هم میزند سودای مارا 

51-دو چشمانت خوراکم بر انداخت            غمانت رخنه در عمر من انداخت 

نمی دانم کدام خانه خرابی          ظهور عاشقی در عالم انداخت 

52-به چشمات سرمه ی تر می کشی گل !       بقلب مو تو خنجر می کشی گل 

بگشتم ملک ایران را سراسر               ببینم از کجا سر می کشی گل 

53-بده پنج بوس که از بوم پایین آیم         بدنبالت به شهر قاین آیم 

دوازده منزله تا شهر قاین                  دوازده منزل ویک منزل آیم 

54-صدا کردی به قربان صدایت               چه می خواهی بیارم از برایت 

منم در عالم ویک قطره ی خون         همان خونم حنای دست وپایت 

55-الا دختر دو چشم لاله داری            طناب در گردن گوساله داری 

طناب از گردن گوساله بر دار                چه منت بر من بیچاره داری 

56-بگو وا دلبر گردن بلورم                  خصو صا ترکه ی شاخ کهورم 

 نباشه هیچ لباسی قابل تو        بگیر از من بپوش یل سمورم

57-دماغت چون قلم هموار وباریک         رخت مشعل در این شبهای تاریک 

دو زلفت هم چو شاخ قوچ جنگی           که دارد جنگ با هر ترک وتاجیک 

58-غریب وبی کس وبی خانمانم             که دور از دلبر شیرین زبانم 

غریبی آنقدر سختم نبوده         زدوری رخت مو غرق خونم 

59-بلندای دلم سرو و سمن نیست        قشنگی دلم گل در چمن نیست 

خبر آومد که مو آتش گرفتم          چمن می سوزد ودل با جبر نیست 

60-سرت بالا کن وبنگر خدارا      مبادا بشکنی عهد ووفا را

مبادا با رفیقان یار گردی              که بر هم میزند سودای مارا 

61- تو کردی گیوه ی نازک بپایت       به هرجا می روی جانم فدایت 

به هر جا می روی باید بدانی سیه   سیه چشمی نشسته در هوایت

62-بیا دلبر بده دستت بدستم            اگر ترکت کنم قران وخصمم 

اگر ترکن کنم یاری بگیرم                  شوم کور وبگیری هر دو دستم

63-اگر پیرم به جاهل ناز دارم            بگرد غنچه گل پرواز دارم 

اگر صد سال از عمرم گذشته              هنوزم ور جوانان ناز دارم 

64-بلند بالا ندیدم کامی از تو                      کشیدم سال وماه بد نامی از تو 

کشیدم سال وماه ، پایت نشستم              ندیدم بیوفا ، پیغامی از تو 

65- قد سروت الهی خم نگردد         دل شادت دچار غم نگردد

چنان در پیش چشمانم عزیزی                  که سایه ت از سر من کم نگردد

66-سرم گردرد گیره وا که گویم             رخم گر زرد گرده وا که گویم ؟

دوای درد سر زانوی یار است              مو که یاری ندارم وا که گویم 

67-به بیرجند خرابه خونه ی مو          بگو با دلبر جانونه  ی مو 

ز عشق او پریشان روزگارم               پریده خواب خوش از دیده ی مو 

68-بیا جانا که جانم را تو داری         کلید خانمانم را تو داری

تمام جان من گشته فدایت             بیا جانا که درمانم تو داری

69-دلم میخواد که دلسوزم تو باشی           چراغ وشمع وپی سوزم تو باشی 

دلم میخواد که در شبهای مهتاب         همان ماه دل افروزم تو باشی

70-دلم درد ودلم درد ودلم درد             برویم واکنید باغ گل زرد 

برویم واکنید هرگز مبندید                غریب وبی کسم رنگم شده زرد 

71-اگر تو گوهری مو کهربایم             اگر تو نقره ای مو از طلایم 

اگر تو بچه ای ، شرمت میایه            بجایی وعده کن تا مو بیایم

72-به چشمم انتظار است وا گل من          دو دستم زیر بار است وا گل من 

بیا تاسیر دیدارت ببینم                      که دنیا بی قرار است وا گل من 

73- سه پنج روزه که بوی گل نیومد        صدای چه چه بلبل نیومد 

برید از باغبان گل بپرسید        چرا بلبل به سیر گل نیومد 

((درابیات فوق علاوه بر حفظیات سینه خویش ، از دفتر یادداشتی که در سال 1367 شمسی توسط دانش آموز دوم فرهنگ وادب دبیرستان رجایی بیرجند بنام هوشنگ قربانی در اختیارم گذاشته است  استفاده کرده ام البته بعد از 30 سال )) اسایش - ادامه دارد-----

اشعار ودو بیتی های زیر از دفتر دانش اموز خزاغی نژاد دانش آموز سوم فرهنگ وادب  دبیرستان زینب  بیرجنددر سال 1368 شمسی  بهره مند شده ام :

74-بباغ رفتی خبر دارم نکردی             به گل چیدن چرا یادم نکردی ؟

میان دوست ودشمن خواب بودم               چرا از خواب بیدارم نکردی ؟

75-بدسمالت شمارم نقره هارا          بدل مو دوست می دارم شمارا 

الهی خانه ی دشمن بسوزه              که بر هم می زند سودای مارا

76- بقربونت شوم ای کوگ(کبک ) خالدار      مرا کی می بری ور سوی بازار 

مرا جایی ببر که سایه باشه              درخت زنجفیل تازه باشه 

77-الا دختر فدای رنگ وبوبت               فدای غبغب زیر گلویت 

برو عشق مرا با مادرت گو              که فردا شو میایم گفتگویت

78-غریبی رفتم واز تو گذشتم             دو چشمم اشک می بارد وبستم 

دلی که صبح وشام یاد تو میکرد            خدا صبری بدل داد ونشستم

79-درختی که خشک شه شاداب نمی شه     گلی که باز شد غنچه نمی شه 

کسی که با کسی دل داده باشه            به یک سال ودو سال دل کن نمی شه 

80-گلم می رفت دلم باور نمی کرد          گلم مینشست ،برویم حنده می کرد

دو دست بر سر زنم خنجر به سینه           دو چشمم از فراقش گریه میکرد 

81-خداوندا مرا کن موی دلبر                زغم حلقه زنم بر روی دلبر 

خداوندا مرا آیینه گردان                          که صبح وشام ببینم خوی دلبر 

82-چه می بود گرسرم پای تو می بود            تنم قلیچه وجای تو می بود 

صبا که حاجی ها از حج بیایند             زیارتگاه من  روی ماه تو می بود 

83-نگارا با خبر باش که می ایم         بروی بالشت پر باش که می ایم 

برو بالشت پر، نالین مخمل        زگلها تازه تر باش که می آیم 

84-گلی میخوام که از عناب باشه       میان دختران او طاق باشه 

 میان دخترای گل عالم               قدم بگاره ، خوش رفتار باشه 

85-دلی دارم که با غم سازگاره            مرا با شادی مردم چکاره 

دلی دارم پر از بیت وپر از غم         که هر بیتی زیک ملک ودیاره 

86-دل تنگم ودلگشای مو در سفره           بیچاره  و ناتوان وجون در خطره 

آن کس که دوای درد مو می باشه           در غربت ودر شهر ودیار دگره 

87-چنو که می روی این سو نگاه کن        مو رنگ زرد تو ام دردم دوا کن

مو رنگ زرد تو ورنجیده دل               دل رنجیده را از خود رضا کن 

88- الادختر که موهای تو بوره           به حمام می روی  راه تو دوره 

به حمام می روی زودتر بیایی                 که آتش در دلم مثل تنوره

89-بیا جانا بناکن مهربانی          دوباره نیست ایام جوانی 

جوانی نو بهار ی بود وبگذشت              بسی پیران کنند یاد جوانی 

90-فلک داد وفلک داد وفلک داد       فلک از کوچکی غم را به من داد 

فلک نگذاشت که مو بی غم نشینم            کلید راه غربت را به من داد 

91-دلم تنگه چطو رات ها نشینم           به پای بوته ی نعنا ء نشینم 

 بپای بوته ی نعنای خوش بو         غریبم وتک و تنها  نشینم 

92-سر کوه بلند تا کی نشینم            که لاله سر زند مو گل بچینم 

 گل سرخ وسفید بر هم تنیده            نمی دانم کدام گل را بچینم

93-قلم را سر کنید از استخوانم            مرکب گیری از رگهای جانم 

 مرکب گیری ونامه نویسی           برای دلبر نامهربانم 

94-دو تا بودیم دو تا تیر مار جفتی          نمی دانم میان ما چه افتید 

 نمی دانم کدام کافر دعاکرد          سر وکارم به ملک مردم افتید 

95- ستاره اسمان نقش زمینه          براتدر غم مخور دنیا همینه 

غم دنیا وروز وا پسین را           مخور جانم که دنیا این چنینه 

96-سه روزه رفته ای سی روزه حالا         زمستان رفته ای نوروزه حالا

تو خود گفتی سر هفته میایم             شماره کن ببین چند روزه حالا 

97-از این جا تا به بیرجند  خیلی راهه         همه کوه وکمر سنگ وسخاله 

 که کوهها نشکنم ، سنگها بچینم              که یارم در غریبی چشم براهه 

98-سه تا خواهر بودیم درطاق ایئان    که روز در خانه وشب در بیابان 

زدند تیری ومارا تاق کردند             دل ما خواهران را داغ کردند 

99-دو گل بودیم مقام ما چمن بود دو تن بودیم نفس در یک بدن بود 

ازآن روزی که ما کردیم جدایی        خوراک هر دو مان خون جگر بود

 

100-سر راهت نشینم خسته خسته       گل ریحان بچینم دسته دسته 

گل ریحان که بویت را نداره              بچینم از لبانت مغز پسته 

 101-نویسم نامه ای از برگ انگور               شدی سر باز ورفتی از وطن دور 

بحق ماه وخورشید وستاره             تو رفتی  از غمت ، چشمم شده کور 

102-بسوی من ایی که  یار وفادار منم       هر چه داری به من آری که خریدار منم 

گر تو شاهی ودلت عزم تماشا دارد       بر من ای که  هم گل وگلزار منم 

103-پدر خوبه ومادر نازنینه       برادر میوه روی زمینه 

اگر گردی همه عالم سراسر              نبینی میوه ای مثل برادر 

104-اگر یار منی با کس مگو یار          اگر گویی زبان تو کند مار 

اگر گویی دو چشمت کور گردد          شوی کور ونشینی پای دیوار 

105-الا دختر نمیشناسی خدارا      چرا گم کرده ای روی وفا را 

 سگی را بسته ای دالان خونه         نمی شناسه غریب وآشنا را 

106-از اینجا تا  به بیرجند چند گداره            گدار اولین نقش ونگاره 

 گدار دومین مخمل بپوشم            گدار سومی دیدار یاره 

107-الا دختر دو چشم زاغ داری       سبد در دست ومیل باغ داری 

سبد دردست ومیل باغ ما کن              سرم را بشکن ودردم دوا کن 

108-لب بوم امدی چادر سر انداز        مرا طوق طلا کن گردن  انداز 

اگر طوق طلا قربی نداره           مرا فیروزه کن کنج لب انداز

109-سه پمج روزه که رنگ مو شده زرد         نه سر دارم نه سامان ونه لنگر 

نه سر دارم که در مجلس نشینم            نه پا دارم روم پابوس دلبر 

110-گل خودرا بدیدم دسته دسته       میون سنگ مر مر ریشه بسته 

 الهی بشنکنه آن سنگ مرمر        نگار نازنین تنها  نشسته 

111-اگر تر کت کنم می میرم از غم             جدایی گر کنیم می پاشیم از هم 

دل مو گوره ی آتشگرونه                 اگر شعله کشد می سوزه عالم 

112-خداوندا غریب کازرونم         گرفتا ر دل شیرین زبونم 

همه می گن(می گویند ) برترک دلت کن       خداوندا نمی گرده زبونم 

113-سر من سینه از من ، خنجر از تو        لب خشکیده از من ، کوثر از تو 

اگر خواهی که خویشانت نفهمند                اشاره از من وفهمیدن از تو 

114-عزیزی در سفر دارم خدایا         عجب عشقی بسر دارم خدایا 

همه گویند  عزیز تو میایه             به دل شوق دگر دارم خدایا 

115-مسلمانان دلم انگور مایه(می خواهد)       دو چشمانم زن مقبول مایه 

هنوز دستم بدستش نارسیده          بجایی امدم که پول مایه 

116- مو گل بودم ز عشقت خار گشتم         طلا بودم چو زهر مار گشتم 

گلی بودم میان تازه گلها        ز عشقت بی پر وبی بال گشتم 

117-ستاره اسمان  هیکل کنم مو            سلا م بر دین پیغمبر کنم مو 

 به دندانی که می خواند پیمبر           سلام بر روی پیغمبر کنم مو 

118-ستاره اسمان نقش زمینه          برادر غم مخور دنیا همینه 

برادر غم مخور دنیای فانی              که نقش اول وآخر همینه  

119- عی را دیدم علی ر در خواب دیدم          علی در مسجد ومحراب دیدم 

علی دیدم سوار اسب دلدل                  چو قنبر در رکابش می دویدم 

120-ستاره سرزد وبیدار بودم         بپای رخنه ی دیوار بودم 

 ستاره ی صبح صادق که اثر کرد              هنوز در اتظار یار بودم 

121-اگر یار مرا دیدی به بیشه         بگو مندیل آخوندی بپوشه 

 اگر مندیل بپوشه خوب بپوشه           اگر نه گنده می پوشه نپوشه 22

122-اگر یا مرا دیدی به خلوت           بو ای بیوفا ای بی مروت    

 اگر یا مرا دیدی بجایی           رسانی از زبان من دعایی 

123-گل سرخ وسفیدم بارک الله       بنفشه برگ بیدم بارک الله 

 میان دختران دل بر تو بستم         نکردی ناامیدم بارک الله 

124-عزیزم می دوید مو می دویدم         عزیم می نشست مو می رسیدم 

دو تا خال سیاه کنج لبش بود         اگر او می فروخت مو می خریدم 

125-سیه چشمی بمثل چوب غوزه     رخ یارم بمثل ماه روزه 

هر آن کس که مرا از یار جداکرد   بمثل روغن مندو (منداب) بسوزه 

126-سر دستمال دلبر ریشه ریشه       سرم از کار دلبر وا نمی شه 

 ولی پنجاه تومن دادم خریدم           هنوزم مادرش راضی نمی شه (نمی شود )

127-دو تا نار ودو تا سیب و دو تا به           شماره کن بدست دلبرم ده 

 اگر دلبر در آن خانه نباشه            شماره کن بدست مادرش ده 

128-اگر دینی اگر فرزند دینی           اگر فرزند زین العابدینی

اگر ملک خدارا بر تو بخشند         در آخر مالک یک گز زمینی 

129-نمی دانم که عریانم که کرده         خودم قصاب وبریانم که کرده 

 الا قصاب ببر تو استخوانم          ببین غم با لب وجانم چه کرده 

130-صفا هان را صفاهان می توان گفت        مشهدرا جای شاهان می توان گفت 

به مشهد گنبد  آقا نباشه          مشهد را کافرستان می توان گفت 

131-نمی خوانم که خونم می زند جوش                نمی خوانم که همسایه کنه گوش               نمی خوانم که گویند دایه داره       طمع بر دختر همسایه داره 

132-نگار نازنین از من چه دیدی     چنین مهر ومروت  را بریدی

  مو که حرف بدی با تو نگفتم          چنین  یک بارگی از مو  رمیدی

133-چنو که می روی من غصه دارم          که چند رازی به تو نا گفته دارم                                چنو که می روی سوی ولایت            بسی درد دل نا گفته دارم 

134-چرا غم می خوری از بهر مردن            مگر آنها که غم خوردند نمردند 

برو بر کنج قبرستان گذر کن             ببین از مال دنیایی چه بردند

135-مخور غصه که رنگت سایه می شه         گل خوشبوی  تو هم سایه می شه 

 مخور غصه منال اندر شب وروز        مراد هردو تا ما داده می شه 

136-سر کوهها بدو دو می روم مو          بپا بوس  گل نو می روم مو 

اگر دانم گل نو بار کرده              سه منزل را به یک شو می روم مو 

137-غریبم راز خود را با که گویم          که گم کردم سر وسامان خود را 

چو کفترها زدست مو پریده        کجا پیدا کنم شهباز خودرا 

138-دیدی که فلک بما چه بیدادی کرد          در کلبه ی غم بدم مرا وادی کردد( پیدا کرد)

رفتم به سفر که از غمت بگریزم       غم آومد ودر سفر مرا وادیزکرد (پیدا کرد )

139-چه سازم که صدای مو جرس نیست           در این جسم ضعیف مو نفس نیست 

چه سازم با رفیق نامناسب           رفیق روز آخر هیچ کس نیست 

140- نگارا می کنی از من کناره         وفاداری تو ننگی نداره 

تو پنداری که از چنگم خلاصی              مگر در آسمان گردی ستاره 

141- نماز شام نماز مو قضا شد         دو تا بلبل زچنگ مو رها شد 

 یکی در باغ شاهان جا گرفته                یکی جارو کش امام رضا شد 

132-نگار نازنین از من چه دیدی         چنین مهر ومروت را بریدی

مو که حرف بدی با تو نگفتم      چرا یک باره تو از مو رمیدی 

133- چنو که می روی مو غصه دارم       که هم رازی به تو نا گفته دارم 

چنو که می روی سوی ولایت            بسی درد دل ناگفته دارم 

135-چرا غم می خوری از بهر مردن         مگر انها که غم خوردند نمردند 

 برو بر کنج قبرستان گذر کن          ببین از مال دنیایی چه بر دند ------- 

142-بزن نی را که غم داره دل مو        بزن نی را که دوره منزل مو 

بزن نی را مقام نی مگردان                دور افتاده یار جاهل مو 

143- سر کوه بلند دیدم نسا ء را        کمر باریک وبازو بند طلا را 

 بار دگر بینم مو اورا          زیارت می کنم امام رضا را 

144-بنالم من بنالم تا سحر گاه            بنالم همچو یوسف در ته چاه 

بنالم تا خدارا خوش بیایه             که یوسف را رسانه بر زلیخا 

145-نماز شام از قلعه گذشتم            دل پر حسرت ونارنج بدستم 

دل پر حسرت ونارنج شیرین          غریبی را وطن کردم ، نشستم 

146-قبا آیین قبا تا پشت پایت         به مشهد می روی جانم فدایت 

به مشهد می روی مارا دعا کن       سیه چشمی نشسته در وفایت 

147-دو سه روزه که یارم ناز کرده          در غصه برویم باز کرده 

قفس بشکسته ومرغم پریده                 نمیدانم کجا پرواز کرده 

148-دلم می خواست برم امام رضا را           ببوسم گنبد زرد طلا را 

بقر بونش برم این طور امامی      تعارف می کنه شاه وگدارا

149-سر کوه بلند فریاد کردم       امیر المومنین را یاد کردم 

امیرالمومنین یا شاه مردان         دل نا شاد مارا شاد گردان 

150دوتا سرو بلند بادیم وباهم       جدا گشتیم وهردو می خوریم غم 

جدایی ما نکردم که خدا کرد         که غم باشد خوراک ما دمادم 

151-سرم بر ملک نیمروزه خدایا           دلم بهر تو می سوزه خدایا 

 از آن ترسم بمیرم در غریبی       کفن بر من که می دوزه خدایا 

152-اگر می شم انار دانه میشم (می شوم )      بقربان گل چار شانه می شم 

 همه می گند (می گویند) برو ترک گلت کن         چطور ترکش کنم دیوانه می شم 

153-بدیدم یار مو سر شیوه می رفت          بباغستان برای میوه می رفت 

به باغستان برای میوه ی خوب          به صد ناز وبه سیصد غمزه می رفت 

154-قدت ازدور می بینم  بسم نیست       بجایی رفته ای که دست رسم نیست 

بجایی رفته ای در سر بلندی          سخن دارم  مجال گفتنم نیست 

155-عزیزم یار خوبه یار خوبه       سر قلیان میخک دار خوبه 

 زنان پا سفید ودست حنایی          برای آدم پول دار خوبه 

156-حالا میرم به غریبی که بسازم خونه       از اشک چشم  خود نویسم نامه                             حالا اون نامه واون جواب نامه       حالا از اومدنم دگر خدا می دونه 

157-سرم گردرد گیره با که گویم         رخم گر زرد گرده با که گویم 

دوای درد سر دردست یاره              مو که یاری ندارم با که گویم 

158-نگارو عاشق زارم تو کردی           درخت گل بدم  خارم تو کردی 

درخت گل بدم در توی گلزار              بخاک کوچه پامالم تو کردی  

159-ز اقبال گرانم مادرم مرد              مرا با دایه دادند دایه هم مرد 

به شیر یک بزی کردم قناعت              خدا بر سر زد و بز غاله هم مرد 

160-نگارا عاشقم عاشق ترم کن      زلیلی و زمجنون بد ترم کن 

زلیلی وز مجنون بدتر هستم           به کوچه ی عاشقی خاکسترم کن 

161- شکسته پای مو بی پا بماندم      چو کفتر در گلوی چاه ماندم 

چو کفتر در گلوی چاه سنگی           رفیقان رفتند وتنها بماندم 

162-از او سا عت که بی مادر شدم مو          قلم بشکست وبی لنگر شدم مو 

قلم بشکست وافتاد موج دریا       چنو سوختم که خاکستر شدم مو 

163-بپا ی چرخ خیاطی نشستم           که دلبر جان بیایه اور ببینم 

 که دلبر جان بیایه خرمن گل           زپای خرمن گل خوشه چینم 

164-نماز شام که مو در خور بودم       همه دلشاد ومو دلکور بودم 

الهی شعله ی آتش بمیره               که مو از مادر خود دور بودم 

165-شتر خوبه بزیر بار خوبه         بچه خوبه  ببوی یار خوبه 

شتر خوبه بزیر بار انگور               بچه خوبه ببوی یار مقبول

166- سه ماهه وسه روزه وسه نوروز        بدنبال تو می گردم شب وروز

تو که با ما سر یاری نداری               چرا با ما نگفتی تو همان روز 

167-اگر یارم مرا خواهد غمی نیست         که درد غاشقی درد کمی نیست 

اگر یارم مرا خواهد به پیری              وگرنه در جوانی منتی نیست 

168-دلم می خواست امینت باشم ای دوست         سر کوچه کمینت باشم ای دوست 

همان ئقتی که از حمام در آیی              خودم فرش زمینت باشم ای دوست 

169-پدر خوبه  برادر نیز بهتر         درخت بی برادر کی دهد بر 

برادر میوه ی باغ بهشته              خوشش باشه پدر خوب میوه کشته 

170- چه بد کردم که خوردم زهر قاتل        چه بد کردم که دل بستم به جاهل 

ندانستم که جاهل بیوفایه         پشیمانی کشم تا روز آخر 

171-جدایی ر(را) ما نکردم که خدا کرد        جدایی ر دشمنان بی حیا کرد 

 من از چرخ فلک گله ی ندارم          که هرچه بر سرم اومد خدا کرد 

172-عجب باد شمال دیدم امروز      به باغستان نهالی دیدم امروز

سیه چشمی که بر من ناز میکرد             بدنبال شغالی دیدم امروز

173-سر کوه بلندی پا گذارم        تفنگ نقره بر دوش برارم 

تفنگ نقره را بشکن طلا کن            برار کوچکم را کدخدا کن

1734-به قربان کچکهای هم قطارت            دلم میخواست بخوابم در کنارت 

دلم می خواست که راز دل بگویم          چه فایده ندارم اختیارت 

175- پسر عمو شال ترمه سفیدم           درخت میوه ی باغ امیدم 

امید دارم گلی از باغ بچینم                خداوندا مگردان نا امیدم 

176-دوتا گاو سیه در کار دارم       زمین شوره زار بسیار دارم 

شما مردم نمیدانید بدانید         هوای دختر نجار دارم   

177-مخور غصه که یارت خواهد امد       بدل صبر وقرارت خواهد امد 

برو در گوشه ای آسوده بنشین            که آخر در کنارت خواهد آمد 

178-بقربان قد بالابلندت          به قربان کمر بند قشنگت 

اگر دانم که حرفت حرف باشه             نشینم تا قیامت در سرایت

179-الا دختر شوم قربان بختت           جریکه وا کنم در پای تختت

اگر چرخ فلک با مو بسازه       بشادی وا کنم  رخت ازدرختت 

180-دو دستت در حنایه فاطمه گل         تنت دور از بلایه فاطمه گل 

بغیر از من اگر یاری بگیری     عروسیت عزایه فاطمه گل 

181-نمک بر معدن فلفل مزن یار           سخن در پیش هر جاهل مزن یار

اگر خواهی نصیب یکدگر شیم (شویم)      توکل با خدا کن ، دل مزن یار

182-اگر مردیم بمیریم هردو تای ما             بسازند  جفت قبری از برای ما 

بسازند جفت قبری بر سر راه         بگریند دوست ودشمن از برای ما

183-بنالم از سر شب تا سحرگاه          بنالم مثل یوسف در ته چاه 

بنالم تا خدارا رحم آید                 چو من یوسف شوم ، دلبر زلیخا 

184-تو سیب سرخی و نارنج دستی         بقر بونت شوم هرجا که هستی 

نه خود آیی نه کاغذ می فرستی      گمانم پادشاه هرجا نشستی 

185-مسلمانان چه ناداری بلایه            که هرکه مال داره کدخدایی 

بگیرند دست او ، بالا نشانند        نمی پرسند که اصلت از کجایه ؟

186-لبت بوسم دهن بوی هل آیه        مرا با تو جدایی حاصل آیه 

همه گویند جدایی کن جدایی        جدایی گر کنم خون از دل آیه

187-برادر دین پیغمبر بپا کن         نماز وروزه وذکر خدا کن 

اگر خواهی که جنت را ببینی           به ناموسای مردم کم نگاه کن

188-خروسک بی پر وبی بال گردی       الهی از زبانت لال گردی

نگردم در بغل آن یار شیرین        تمام دشمنان بیدار کردی

189-الا دختر ترا می خوام چه می گی ؟( می گویی)      چرا با قوم و خویشانت نمی گی ؟

موکه با قوم وخویشان  تو گفتم        ترا با مو نمیدن(نمی دهند ) تو چه می گی؟

190-بلند بلا بلندت کرده یم مو       دراین کوچه پسندت کرده یم 

ترش بودی بمثل آب لیمو             به شیرینی قندت کرده یم مو 

191-بلند بلا به کوه ها مانده ام من         بغل بگشا که سر ما خورده ام من 

بغل بگشا مرا کنج بغل گیر       که دیشب در بیابان مانده ام من 

192-برفتم بر سر برج شکسته            بدیدم دخترک کبری نشسته 

 بگفتم دخترک پنج بوس به من ده           بگفت : کوری که بابایم  نشسته ؟

193-اگر یار مرا دیدی بجایی           رسانی از زبان من دعایی 

اگر یارم زاحوالم بپرسد             بگو باریک شده ماند کاهی 

194-غریبی را قناعت کرده ایم ما        که آقا را زیارت کرده ایم ما 

شما مردم نمیدانید بدانید            که ما ترک ولایت کرده ایم ما 

195-هوا گرمه شمال باد خوبه           دو دست در گردن نامزاد خوبه 

دو دست در گردن نامزاد شیرین        بپای سایه ی دیوار خوبه 

196-مسلمانان ببینید شب چه وقته          که بلبل مست وشیدای درخته 

که بلبل می پرد شاخ ه به شاخه          که یار از یارجدا کردن چه سخته

197-بیا دلبر بغل تنگت بگیرم        نخی از موی شب رنگت بگیرم 

نخی از موی شب رنگت نه چندان         دو بوسه از لب قندت بگیرم 

198-پریزاد و پریزاد وپریزاد         که کاشکی مادرم من را نمی زاد 

که مادر زاد وشیر محنتم داد           بزرگم کرد ودست دشمنم داد 

199-پسر عموی  گل را چانه ی من        چرا امشب نیایی خانه ی من 

اگر حرف بدی از من شنیدی           بکش خنجر بزن بر سینه ی من 

200-سر دستت عقیقه یا بلوره      لب لعلت نه شیرینه ، نه شوره 

 بده پنج بوس از کنج لبانت         لب لعلت خوراک مار و موره

-چون ابیات زیادند ،دنباله  آن را در ادامه مطلب به نگارش در خواهم آورد ودر ادامه مطلب آن را مطالعه فرمایید .اسایش.ادامه دارد ------

ادامه دو بیتی ها  وفراقی های رایج در کوچ نهارجان : 

201-ول بالا بلند سینه چاکم              اگر امشو نیایی من هلاکم 

اگر امشو نیایی تا خروس خوان           خروس خوان دگر من زیر خاکم 

202-خودت گفتی که وعده در بهاره        بهار او مد دلم در انتظاره 

بهار هرکسی عید واست ونوروز             بهار عاشقان دیدار یاره 

203-در ایوان طلایم جان نه نه ت          نمی تونم نیایم جان نه نه ت

شنیدم گله ی بسیار داری                   به پیشت رو سیاهم جان نه نه ت 

204-شب جمعه که یارم در مزاره            عرق در زیر زلفش لاله زاره 

خدا ابری بده باران بباره                     که یارم طاقت گرما نداره

205بیا که بار کردم راهیم کن             نظر بر رنگ زرد کاهیم کن 

مجال دست بگردن نیست مارا            از آن بوس خوشت همراهیم کن 

206-بیا تا پیرهن آبیت کنم من خودی ای(این ) خال لبت بازی کنم من 

سر شب تا سحر پیشت نشینم        دل ناراضیت را ضی کنم 

207-سر قلعه ی کوچ کفتر پرانه            که یارم در میان جاهلانه 

 همه ی مردم نمیدانید بدانید           همان ماه میان آسمانه 

208-زکابل آمدم ، قندار میرم ( میروم )      وطن جور آمدم ، بیمار میرم 

الهی خانه ی دسمن بسوزه           که خود یا آمدم ، بی یار میرم 

209-بیا دختر عمو یار رشیدم           غم درد تورا با دل کشیدم 

غم درد تورا بردن به بازار               خودم تاجر شدم ،غمهات خریدم 

210-عزیزم این دلم از غم غباره              همیشه این دلم با غم دچاره 

 دل من میل در شادی نداره           خرابه ، میل آبادی نداره 

211-دو چشمان گلم جفت ستاره          مغازه ی سرمه را کرده اجاره 

اگر امشو به پهلویش بخوابم              خدا عمری به من میده دو باره 

212-سر زلفت جدا کن آمدم من         نگاه بر خط راه کن آمدم من

بده دستمال دستت یادگاری             برو شکر خدا کن ، آمدم من 

213-چنو زردم که زرد آلو نباشه      برنگ من گل آلو نباشه 

 چنو ( چنان ) زرد وضغیف و نا توانم            بنفشه در کنار جو نباشه 

214-برو با یار بگو زادو نباشه           که چارقت بر سرش نا شو نباشه 

شبی که مو بیایم غمزه بازی        دهانش بوی تنبا کو نباشه 

215-قدت از دور اشارت می کنم من         لبت از بوس غارت می کنم من 

لب تو مکه  ومن مرد حاجی                     شبی صد بار زیارت می کنم من 

216-سرم درد می کند از کینه ی تو ببوسم دکمه های سینه ی تو 

بحمام می روی صابون نداری         لبم صابون ، زبانم کیسه ی تو 

217-دو چشمانم سر کوی تو باشه         دو دستم شانه ی موی تو باشه 

مرا با حاجیان حج چه کاره          زیارتگاه من  روی تو باشه 

218-اگر یا مرا دیدی به گوشه          بگو پیراهن اسلامی بپوشه 

زدست مادرت گله ندارم           زدست پدرت  خونم د(در) شیشه 

219-وفای بی وفایی کرده پیرم         روم یار وفاداری بگیرم 

اگر یار وفاداری نباشه         سر قبر وفاداری نشینم 

220-سه تا دختر بدند درراه خراشاد ( کاشان )    حلیمه وسلیمه وزر افشان(زر اخشاد)

سه تا بوسه طلب کردم ازایشان       یکی صبح ویکی ظهر ویکی شام 

221-دلم می خواست  گل شش پر بچینم        میان مادر و دختر نشیم 

 گهی بوسی خورم از روی دختر               گهی هم صحبت مادر نشینم 

222-تو کگه دوری مو از دوریت کبابم      چو مرغ کور ، سر گردان آبم 

چو مرغ کور در دشت وبیابان              چو لیلی از غم مجنون  کبابم 

223-زلیلی وز مجنون بدترم مو         زابر نو بهار گریان ترم مو 

بمثل گندمان توی تابه       هنوز از گندمان بریان ترم مو 

224-درختی خم کنم نارش بچینم             جوان وجاهلم ، تاکی نشینم 

جوان وجاهلم روخم دمیده          به عهد بیوفا تاکی نشینم 

225- لب بام آمدی ، رخ تازه کردی            قدت را با قدم اندازه کردی 

تو که پوشیده ای رخت عروسی              مکش سرمه که زخمم تازه کردی 

226-سر چاه چمن آتش بگیره        بغیر از سه نفر ,الم ،بمیره 

 یکی یارم ، یکی قاصد یارم           یکی پسرعموی بی بخارم 

227-دو چشمان سیاهت کافرم کرد        مسلمان بودم واز دین درم کرد 

رو چشمانی که داری ، کس نداره           بغیر از آسمان پر ستاره 

228-مگر شهر شما کاغذ گرانه        مرکب باقلم چون زعفرانه 

قلم گر نیست باشد چوب فلفل            اگر کاغذ نباشه ، پرده ی دل 

229-هلا دختر هلا شاهزاده دختر       کمر باریک وچارده ساله دختر 

 اگر پنج بوس می دادی به عاشق        ثوابش از نماز وروزه ، بهتر 

230- بقربان دو انگشت تو دلبر         بقربان گل مشت تو دلبر 

مثال روزه داران روزه داری             بقربان لب خشک تو دلبر

 

231-ول کوچکتر نو بندگانی             بیا آب حیات زندگانی 

 بیا تا بهر هم جانانه باشیم               یکی شمع ویکی پروانه باشیم 

232-قدت با چوب تر می مانه دلبر       لبت با نیشکر میمانه دلبر 

بده پنج بوس از کنج لبانت               که داغت با جگر می مانه دلبر 

233-به گل مانی که باغچه می کنی پر             به ماه مانی که از کوه می زنه سر 

اگر دانم که آخر مال مایی                 نویسم بر لبت الله اکبر

234-الا مرغ سفید تاج بر سر                 خبر از من ببر بر پیش دلبر

بگو هرکس که مار(را)از هم جدا کرد             سزایش را خدا میده روز آخر 

235-الا باد صبا ی صبح دلگیر         خبر از من ببر یا مادر پیر 

بگو   فرزند سلامت میرساند      حلالم کن که  شبها داده ای شیر 

236-سر کوه هارا پیوند کن خدا جان               دل مارا تو بی غم کن خدا جان 

الهی ما ویار همسایه باشیم               وگر نه مهر مار(را) کم کن خدا جان

237-نویسم نامه ای از بی نوایی             ببندم بر پر مرغ هوایی 

بدو مرغو بدست مادرم ده                بگو صد داد وبیداد از جدایی 

238- نگاه راه پایی می کنم مو             نگاه مرغ وماهی می کنم مو

اگر دانم برادر کی میایه               ا طاق را فرش قالی می کنم مو 

239- مخورآبی که ازراه کج آیه        مگیر یاری که میلش بر دو جایه 

اگر صد سال به بالینی نهی سر            مکش زحمت که آخر بیوفایه 

240- نشستی روبرو دل می کنه دود            الهی مهر تو در دل نمی بود 

الهی مهر تو از دل بدر شه            شب وروزا بگریم تا لب گور

241- گر خدارا دوست می داری  شبی تنها بیا         هم چو آهویی روان تو از لب دریا بیا 

گر سر راهت گرفتند دشمنان بی حیا     دامن صحرا گذار واز لب دریا بیا (فراقی است )

242-ای کفتر بالسبز وخوش رنگ بیا        ای شاد کننده دل تنگ بیا 

خود می نگری حالت بی صبری ما             ای برگ بخارا وسمر قند بیا (= قالب رباعی است )

243- اول که مری (میروی) تور ( ترا )بخدا میسپارم          دوم به علی مرتضی میسپارم 

سوم به سکینه دختر خرد حسین           چارم به شهید کربلا میسپارم (= قلب رباعی ومضصمون فراقی است )

244- ای مادر ازراه دور کی می آیی؟         ای محرم رتاز گور کی می آیی ؟

از بس که نگاه راه غربت کردم      چشمان م گشته کور کی می آیی؟(( وزن دو بیتی ندارد )

245-از آو راه میروی راه ها بگردم      کلاه کج کرده ای موها بگردم 

کلاه کج کرده ای عین بزرگان             شکر نوشیده ای لب هات بگردم 

246-خودم سبزم که یارم سبزه پوشه            خودم باغبان که یارم گل فروشه 

دوچشم دارم براو چنگ ترازو             به نرخ زعفران گل می فروشه 

247-من امشب سر به صحرا می گذارم      تردر خانه تنها می گذارم 

برای خاطر خال لبانت           خودم میرم (می روم )  دل اینجا می گذارم 

248-به من می گن که یار تو رقیه        قلم در دست ودفتر می نویسه 

 قلم در دست ودفتر روی زانو         همیشه نام دلبر می نویسه 

249-چه سازم که زمانه مفلسم کرد           طلا بودم مقابل با مسم کرد

هنوز خواستم لباس نو بپوشم            لباس کهنه خوار مجلسم کرد 

250- اگر میرم کفنم پارچه باشه        سر خاکم قطار بچه باشه 

سر خاکم قطار بچه ملا             کلاس پنج وشش می خوانده باشه 

 

 

251-که خواهر بی برادر رشد نداره            به هر مجلس نشینه پشت نداره 

 به هر مجلس بود مثل غریبی         غریب چوب بدست  انگشت نداره 

252-بیا جانا بیا جانانه ی من           بیا شمع وبیا پروانه ی من 

 بیا تا خانه را خلوت بسازیم                بیا یک شب به خلوت خانه ی من 

253-دو تا بودیم که داغ هم نبینیم           بشادی بگذرانیم غم نبینیم 

الهی دشمنان مابر افتند                 چنو کردند که روی هم  نبینیم 

254-دو چشمان  سیاهی که تو داری        دوباره بر سرای ما نیایی 

سرای ما دشمن بسیار داره           مبا که بچنگ دشمن آیی 

255- زمین نرم را ماله کنم         برای عاشقی ناله کنم مو 

 که درد عاشقی درد کمی نیست         چطور ترک گل لاله کنم  مو 

256- جوانهای حالا سر در هوایند              ندارند مال دنیایی ، گدایند 

 ندارند ملی که دختر بگیرند          برای دود سیگاردر هوایند ( که آخر بر زن بیوه رضایند )

257-عمل ( منظور شیره ترک است ) دیدیکه با ماها چه ها کرد    جوانهای خوب ما، انگشت نما کرد 

 جوانهای خوب ما ، باغهای انگور           همه را دود تلخ از دست رها کرد 

258-به کوچه ی دست راست بالا شدم      به شلوار آبی آشنا شدم مو 

هنوز خواستم  که لب بر لب گذارم            که باباش اومد ورسوا شدم مو 

259- سر کوه بلند پنج پنجه ی مار          خبر اومد که یارم گشته بیمار 

پیاله ر (را) پر کنید از آب انگور           بریزید بر قد وبالای بیمار 

260-شبا که آتشون می داشته باشید       دمادم یاد ما می کرده باشید 

 نویسم نامه ای از پرده ی دل              به پیش یک دگر می خوانده باشید 

261-سرم درد می کنه صندل بیارید       دلم درد می کنه دلبربیارید

شما مردم نمی دانید بدانید                طبیب از خانه ی دلبر بیارید 

262-اگر بار گران بودم برفتم          اگر نامهربان بودم برفتم 

  شما که خانمان دارید بمانید             مو که بی خانمان بودم برفتم 

263-در خانه  ت ببستی جان دلبر      دل منرا شکستی جان دلبر 

 در این مدت که ما همرا ندیدیم              تو با کی می نشستی جان دلبر 

264-اگر مادر زحال من بدانه                   نهال غم بدور خود نشانه 

 نه خواب خوش کنه ، نه خوش نشینه              خوره (خود را ) مرغ کنه با من رسانه 

265-  کنم صبری که ریگا سرمه کرده          کنم صبری که یارم بیوه کرده 

کنم صبری بدرگاه خداوند            که ی یارم بیوه صد ساله کرده 

266- شب مهتاب ومهتاب دشمن من     دو زلف یار من در گردن من 

خداوندا تو تاریک ماه رسانی               که تاریک ماه رفیق هر دم من 

267-انار خوبه سرش بر کنده باشه         جوان خوبه لبش  پر خنده باشه 

 جوانی که نداره مال دنیا                    امیره بهتره که زنده باشه 

268-نگاه مو مکن شر منده می شم (می شوم )       به قربان لبان پر خنده می شم 

بده چند بوس از کنج لبانت             اگر مو مرده باشم ، زنده می شم 

269-دمی که منوتو با هم نشستیم           سماور می غلید ، قند می شکستیم    

سماور می غلید ، قوری به بالا              که قندهای یادگتری می شکستیم 

270- سر کوه بلند من باشم وتو               غریب دور از وطن من باشم وتو 

اگر روزی بمیریم در غریبی                 دو لای یک کفن من باشم وتو

 

271- اگر طشت طلا باشه غریبی         زفیروزه سرا باشه غریبی 

مگر نام غریب شاهزاده باشه                   هنوزم داد وبیداد  از غریبی 

272-غریب راه دورم مو چه سازم        غریبی تلخ وشوره مو چه سازم 

 غریبی گاه آب و گاه آتش               میان آب وآتش مو چه سازم 

273-سیه چشمی که چشمک بر هوا زد      کلید نقره بر قفل طلا زد 

 کلید نقره وقفل زمرد                   کفشای مو بر زمین کربلا زد

274-سفیدمرغی بدم مو روی زینه            ترا امروز ندیدم مثل دینه ( دیروز)

 همون بوسای که خوردم روی زینه             چو گوشت مرغ بر جونم نشسته 

275- غریبم وغریبی وطن من               گرفته خاک غربت دامن من 

اگر روزی مرا مرگی بیاید          ندارم کس که گیره ماتم من

276-سر سنگ اروس باشی تو دلبر        بقول خود درست باشی تو دلبر 

 چنو که می روی تو رو به غربت            غریب تندرست باشی تو دلبر 

277- محمد نقش می بنده هوارا        بدست داره قلمدان طلا را 

به خوبی محمد کس ندیدم             نشانه می روه مرغان هوارا 

278-امیر المومنین دردم دوا کن             گره در کار من افتاده وا کن                                          اگر ما امتی هستیم گنه کار             برو پیش خدا مارا دعا کن 

279-اگر دردم یکی می بود چه می بود          غمانم اندکی می بود چه می بود 

به بالینم حکیمی یا طبیبی                از اینها گر یکی می بود چه می بود 

280- جوانی از غمت بر باد دادم         به این ذلت که می بینی فتادم 

به زنجیر سر زلفت فتادم                  بکش نامرد که در چاهی فتادم 

281-نمی  تونم غمت بر دارم از دل           نمی تونم بسازم دور منزل 

 نمی تونم دمی بی تو نشینم               دو پایم تا به زانو مانده در گل 

282-بیار سیگار که ما دودی بگیریم             برادر وار بور هم نشینیم 

زمانه بی وفا وعمر کوتاه                       مبادا هر کدام جایی بمیریم 

283-ستاره زینت شبها مباشه ( می باشد)           نزاع و کینه از بد ها مباشه

  اگر تقصیر کل کردم من ای دوست        گذشت از جانب بد ها مباشه 

284-بیا ای یار  نوکیسه ی من      قدم بگذار روی دیده ی من 

اگر بی تو برم نام عروسی            بزیر خاک گردد حجله ی من 

285- هیشه رمگ عاشق زرد وزاره        دل عاشق پر از گرد وغباره 

 بهار میش وبز شد روز نوروز             بهار عاشقان دیدن یاره 

286-شبی که بی تو بودم یاد ازان شب                شبی که بی تو بودم داد از آن شب 

شبی که بوی فصل تو نیایه           فغان وفرقت و فریاد از آن شب 

287-زمین بوسم که آنجا یار گشته       زمین از بوی یار گلزار گشته 

 بقربان همان صحن وزمین شم (شوم)           که آنجا دلبرم بسیار گشته 

288-دلم تنگه برای دیدن تو       برای گفتگو ، خندیدن تو 

چه خوش باشد که تو از در آیی             دو دست خود کنم بر گردن تو 

289-نگارنازنین ریزه دندان                مرا از عشق تو بردند به زندان 

مرا از عشق تو بردند بسوزند            میان چله وچار ماه زمستان 

290-کجا رفتی کجا شد همت تو          زدلتنگی ندارم طاقت تو 

 اگر تو همچو مو دلتنگ باشی             چرا هر روز نیایه کاغذ تو 

291-نگار نازنین  فلفل من           موکه مایم (میخواهم ) چه مایید از دل من 

 همه قوما کنید سعی براین کار        که هیچ ارمان نمانه بر دل من 

292-قلمفر بر سر دستمال داری         به مرگ من بگو چند یار داری ؟

به مرگ تو به مرگ شش برارم          بغیر از تو دگر یاری ندارم 

293-کوهای بلند وقله ای در کاشی      غربت را گرفته ای کجا می باشی 

شبها ز فراق تو نمی خوابم مو         غربت را گرفته ای سلامت باشی (فراقی یا نو می باشد )

294-غم اومده غم اومده   انگشت بر در می زنه      هر ضربه ی انگشت او بر قلب خنجر می زند 

(دوبیتی نیست )

295-دختر نمی دم به هیچ بلوچی  تا بر مو نیاره جفت قوچی  دختر بکسی می دم که زر داشته باشه  از دکان مسگری خبر داشته باشه ( ترانه یا ضرب المثل است )

296-فراقی : می رم به غریبی که غریبم گویند      بی مادر وبی پدر یتیمم گویند 

بی مادر وبی پدر خدا کرده مرا            از دیده ی روشنم جدا کرده مرا 

297ترانه :عزیز مو مشو گردی (تریاکی )             مرو دنبالذولگردی    

مرو دنبال رنگ زردی        که آخر داره نامردی !

298-فراقی : ای نو سفر کرببلا زود بیا        گل گل کفن آل عبا ء زود بیا

این اکبر غمدیده یتو چشم براهت دارد         اکبر بخدا در بر من زود بیا 

299-در غربت اگر درد بگیره بدن من          که غسل دهد یا که ببرد کفن من 

تابوت مرا جای بلندی بگذارید               شاید که خورد بوی وطن بر نظر من 

300-به توی باغ بودم جای تو خالی           به گل مشتاق بودم جای تو خالی 

چو پروانه بدور باغ گشتم  چو قمری ناله کردم جای تو خالی 

301- فراقی : دوری زبرم از تو خبر نیست مرا      می سوزم وچاره ی دگر نیست مرا 

 خواهم که بجانب تو پرواز کنم           اما چه کنم که بال و پر نیست مرا 

302-بیا که مرده ام  من را حلال کن              به قبرستان ببر درزیر گل کن 

 به قبرستان  ببر ور خاک بسپار          سر خاکم نشین دردای دل کن 

303- فراقی : دوری زبرم  بی تو نیایه نفسم        تو بلبل عالمی و مو در قفسم 

 گر چرخ فلک چراغ عمرم نکشد      یک بار دگر به خدمت تو برسم 

304-بتوی باغ باغ بانی منک من  به چوب نار چوپانی کنم من 

 بگیرم بره ی زاغ جلورا          به پیش پای یار خونی کنم من 

035-فراقی : عاشق که منم شما عمم را نخورید       گر کشته شوم خبر به یارم نبرید 

 گر کشته شوم برای خال لب یار       خال لب یار به خونبهایم ندهید 

306- دو بیتی : دو یاری گرفتم در جوانی          یکی رشتی یکی مازندرانی

 بقببان سر رشتی بگردم                   که سودا بر سر مازندرانی 

307-دم گاراژ بدم یارم سوار شد        دل مسافری بر مو کباب شد 

 تلیفون می کنم ود نصرت اباد          که یا ر سیرتازی از مو جدا شد 

308-شب امشو که مهمان شمایم      غریب شهر ویران شمایم 

 همین امشو به مو چیزی نگویید            خدا می دانه فردا شو کجایم 

309- تو از سیرذی ومو از برگ سیرم       تو تهرانی ومو اینجا اسیرم 

بخور ابهای تهران نوش جانت       فراموشم مکن هر چند که دورم 

310- گل صد برگ سرمای تو کی بود              مرا وعده به لبهای تو کی بود 

مرا وعده به لبهای تو فردا                     بیا ور گو که فردای تو کی بود 

 

311- نمک شوره وزخمم تازه منداز             مرا کشتی به شهر آواره منداز 

 مرا کشتی وخونم کردی پامال             تنم را ور در در وازه منداز 

312-دو چشمونت به چشم باز مانه      دهن وا جعبه ی آواز مانه 

 همون حسن جمالی که تو داری           به شربت خانه ی شیراز مانه 

313-بتوی باغ دم پوزه ی خراشاد            بسازم شانه ایاز چوب شمشاد 

 بسازم شانه ای چوب اناری        که ور موها کشه مارا کنه یاد 

314-دوتاردارم وهردو به بیرجند          یکی شکافته ویکی سر قند 

 بقربان سر شکافته گردم      که بر هم میزنه بازار بیرجند 

315-نگار من بدستس طاس داره          به چشمش سرمه از الماس داره 

به من می گن که یار تو رشیده           رشیدی از پدر میراث داره 

316-سر کوه بلند جنگ نهنگه       صدای نیزه ودود تفنگه

رفیقان حرمت هم را بدارید                که بالشت قیامت تخته سنگه 

317-عرقچین سرت چیت قلم کار             مرا وا تو نمیدن جان غمخوار 

 مرا با تو نمیدن خیر نبینند       بر جای دگری وفکرخور( خودرا) وردار

318-بیا از در درآ تا بنده گردیم             چو شه ماری بدورت حلقه گردیم 

اگرروزی اجل ایه بمیریم                 جمالت را ببینیم ، زنده گردیم 

319- بیا ازدر درا گل دسته ی من       سبد پر گل وسر بسته ی من 

خبر امد که یارم درد سر بود      همه دردا بجان خسته ی من 

320-فراقی : بر خیز ته برم ازاین ولایت من وتو          تو دست مرا بگیر مو دامن تو 

 جایی برویم که هردو بیمار شویم              تو از  غم بیکسی ومو از غم تو 

321- او یار منه که از بلند می آیه          با اسب سفید صد تومن می آیه 

مو اسب سفید صد تو منرا چه کنم            او شیر شده به جنگ من می آیه 

322- دلم دیوانه بود دیوانه تر شد            به این کوچ آمدم دردم بتر شد

 نهالی مو نشاندم بر سر راه               ثمر داد ونصیب یک دگر شد

323- دم گاراژ بیرجند چهل ستونه           به مو میگند که یار تو جوونه 

سراغی می دهم گر می شناسی     همون ماه میون آسمونه 

334-رمه را چرخ دادم ور شکسته       بدیدم عمع جان بر تخت نشسته 

بگفتم عمه جان قلیونه چاق کن        خجالت می کشه قلیون شکسته 

335-بتوی آسیای زیر زمینی      بسی یادم کنی من را نبینی 

بسی یادم کنی شبهای زمستان       مگر مثل مرا در خواب بینی 

336-ستاره آسمان الا و بالله                 خبر از من ببر با یار ملا  

بگو دلبر سلامت می رسانه     وفاداری همینه ؟ بارک الله !

337-به پشت بام نهال نو بر من         به سر بازی مرو ای دلبر من 

 به سر بازی مرو که نو عروسم               اگر نامه ت نیاد خاک بر سر من 

338-بیا بنشین محبت را بنا کن           خریدم رنگ زردم را حنا کن 

خریدم سر مه دانی از جواهر           بیا بنشین وچشمان را سیاه کن 

339- بیابان در بیابان تاخنم مو         نظرور یک گلی انداختم مو 

خدایا چشم عاشق کور گرده              که دلبر اومد ونشناختم مو

340- زمانه رو به ابادی نداره              دلی که غم گرفت شادی نداره 

 همان طفلی که نو امد به دنیا               زدست مرگ آزادی نداره 

در ابیات اخر این مجموعه از یاداستهای سی سال قبل دو دانش اموز بنامهای  محمد حسین شریفی دوم فرهنگ وادب دبیرستان رجایی بیرجند ونیز از یاد داشتهای  دانش اموز ف خانم مزگی نژاد دانش آموز دوم فرهنگ وادب دبیرستان زینب بیرجند در سالذ1368 شمسی استفاده کرده ام . اینئمجموعه را بپایان بردم در حالیکه هنوز صدها ودوبیتی وفراقی وجود دارد که من به آن دست نیافته ام ویا بجهت  تنگی وقت آز آن صرف نظر کرده ام وآنچه که در این مجموعه 340 بیتی آورده ام تنا گزیده هایی است که من در اختیار داشته ام .التماس دعا از خوانندگان وبلاگ.محمد حسن اسایش .28 آبان ماه 1397 شمسی . 



نظرات شما عزیزان:

محمدحسن اسایش
ساعت13:44---22 مرداد 1399
-بسم الله الرحمن الرحیم
(1)1- اَلْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى عَلا فى تَوَحُّدِهِ وَدَنا فى تَفَرُّدِهِ وَجَلَّ فى سُلْطانِهِ وَعَظُمَ فى اَرْكانِهِ، وَاَحاطَ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عِلْماً وَ هُوَ فى مَكانِهِ وَ قَهَرَ جَميعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وَ بُرْهانِهِ، حَميداً لَمْ يَزَلْ، مَحْموداً لايَزالُ (وَ مَجيداً لايَزولُ، وَمُبْدِئاً وَمُعيداً وَ كُلُّ أَمْرٍ إِلَيْهِ يَعُودُ). 2- بارِئُ الْمَسْمُوكاتِ وَداحِى الْمَدْحُوّاتِ وَجَبّارُالْأَرَضينَ وَالسّماواتِ، قُدُّوسٌ سُبُّوحٌ، رَبُّ الْمَلائكَةِ وَالرُّوحِ، مُتَفَضِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ بَرَأَهُ، مُتَطَوِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ أَنْشَأَهُ يَلْحَظُ كُلَّ عَيْنٍ وَالْعُيُونُ لاتَراهُ. كَريمٌ حَليمٌ ذُوأَناتٍ، قَدْ وَسِعَ كُلَّ شَىْ‏ءٍ رَحْمَتُهُ وَ مَنَّ عَلَيْهِمْ بِنِعْمَتِهِ.لا يَعْجَلُ بِانْتِقامِهِ، وَلايُبادِرُ إِلَيْهِمْ بِمَا اسْتَحَقُّوا مِنْ عَذابِهِ. 3- قَدْفَهِمَ السَّرائِرَ وَ عَلِمَ الضَّمائِرَ، وَلَمْ تَخْفَ عَلَيْهِ اَلْمَكْنوناتُ ولا اشْتَبَهَتْ عَلَيْهِ الْخَفِيّاتُ. لَهُ الْإِحاطَةُ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ، والغَلَبَةُ على كُلِّ شَى‏ءٍ والقُوَّةُ فى كُلِّ شَئٍ والقُدْرَةُ عَلى‏ كُلِّ شَئٍ وَلَيْسَ مِثْلَهُ شَىْ‏ءٌ. وَ هُوَ مُنْشِئُ الشَّىْ‏ءِ حينَ لاشَىْ‏ءَ دائمٌ حَىٌّ وَقائمٌ بِالْقِسْطِ، لاإِلاهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزيزُالْحَكيمُ. 4- جَلَّ عَنْ أَنْ تُدْرِكَهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ وَ هُوَاللَّطيفُ الْخَبيرُ. لايَلْحَقُ أَحَدٌ وَصْفَهُ مِنْ مُعايَنَةٍ، وَلايَجِدُ أَحَدٌ كَيْفَ هُوَمِنْ سِرٍّ وَ عَلانِيَةٍ إِلاّ بِمادَلَّ عَزَّوَجَلَّ عَلى‏ نَفْسِهِ. 5- وَأَشْهَدُ أَنَّهُ اَللَّهُ ألَّذى مَلَأَ الدَّهْرَ قُدْسُهُ، وَالَّذى يَغْشَى الْأَبَدَ نُورُهُ، وَالَّذى يُنْفِذُ أَمْرَهُوَ بِلامُشاوَرَةِ مُشيرٍ وَلامَعَهُ شَريكٌ فى تَقْديرِهِ وَلايُعاوَنُ فى تَدْبيرِهِ. 6- صَوَّرَ مَا ابْتَدَعَ عَلى‏ غَيْرِ مِثالٍ، وَ خَلَقَ ما خَلَقَ بِلامَعُونَةٍ مِنْ أَحَدٍ وَلا تَكَلُّفٍ وَلاَ احْتِيالٍ. أَنْشَأَها فَكانَتْ وَ بَرَأَها فَبانَتْ. فَهُوَاللَّهُ الَّذى لا إِلاهَ إِلاَّ هُوالمُتْقِنُ الصَّنْعَةَ، اَلْحَسَنُ الصَّنيعَةِ، الْعَدْلُ الَّذى لايَجُوُر، وَالْأَكْرَمُ الَّذى تَرْجِعُ إِلَيْهِ الْأُمُورُ. 7- وَأَشْهَدُ أَنَّهُ اللَّهُ الَّذى تَواضَعَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِعَظَمَتِهِ، وَذَلَّ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِعِزَّتِهِ، وَاسْتَسْلَمَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِقُدْرَتِهِ، وَخَضَعَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِهَيْبَتِهِ. 8- مَلِكُ الْاَمْلاكِ وَ مُفَلِّكُ الْأَفْلاكِ وَمُسَخِّرُالشَّمْسِ وَالْقَمَرِ، كُلٌّ يَجْرى لاَِجَلٍ مُسَمّىً. يُكَوِّرُالَّليْلَ عَلَى‏النَّهارِ وَيُكَوِّرُالنَّهارَ عَلَى الَّليْلِ يَطْلُبُهُ حَثيثاً. قاصِمُ كُلِّ جَبّارٍ عَنيدٍ وَ مُهْلِكُ كُلِّ شَيْطانٍ مَريدٍ. 9- لَمْ يَكُنْ لَهُ ضِدٌّ وَلا مَعَهُ نِدٌّ أَحَدٌ صَمَدٌ لَم يلِد و لَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفْواً أَحَدٌ. إلاهٌ واحِدٌ وَرَبٌّ ماجِدٌ يَشاءُ فَيُمْضي، وَيُريدُ فَيَقْضي، وَيَعْلَمُ فَيُحْصي، وَيُميتُ وَيُحْيي، وَيُفْقِرُ وَيُغْني، وَيُضْحِكُ وَيُبْكي، (وَيُدْني وَ يُقْصي) وَيَمْنَعُ وَ يُعْطى، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلى‏ كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَديرٌ. 10- يُولِجُ الَّليْلَ فِى النَّهارِ وَيُولِجُ النَّهارَ فىِ الَّليْلِ، لاإِلاهَ إِلاّهُوَالْعَزيزُ الْغَفّارُ. مُسْتَجيبُ الدُّعاءِ وَمُجْزِلُ الْعَطاءِ، مُحْصِى الْأَنْفاسِ وَ رَبُّ الْجِنَّةِ وَالنّاسِ، الَّذى لايُشْكِلُ عَلَيْهِ شَىْ‏ءٌ، وَ لايَضجِرُهُ صُراخُ الْمُسْتَصْرِخينَ وَلايُبْرِمُهُ إِلْحاحُ الْمُلِحّينَ. اَلْعاصِمُ لِلصّالِحينَ، وَالْمُوَفِّقُ لِلْمُفْلِحينَ، وَ مَوْلَى الْمُؤْمِنينَ وَرَبُّ الْعالَمينَ. الَّذِى اسْتَحَقَّ مِنْ كُلِّ مَنْ خَلَقَ أَنْ يَشْكُرَهُ وَيَحْمَدَهُ (عَلى‏ كُلِّ حالٍ). 11- أَحْمَدُهُ كَثيراً وَأَشْكُرُهُ دائماً عَلَى السَّرّاءِ والضَّرّاءِ وَالشِّدَّةِ وَالرَّخاءِ، وَأُومِنُ بِهِ و بِمَلائكَتِهِ وكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ. أَسْمَعُ لاَِمْرِهِ وَاُطيعُ وَأُبادِرُ إِلى‏ كُلِّ مايَرْضاهُ وَأَسْتَسْلِمُ لِماقَضاهُ، رَغْبَةً فى طاعَتِهِ وَ خَوْفاً مِنْ عُقُوبَتِهِ، لاَِنَّهُ اللَّهُ الَّذى لايُؤْمَنُ مَكْرُهُ وَلايُخافُ جَورُهُ. (2)12- وَأُقِرُّلَهُ عَلى‏ نَفْسى بِالْعُبُودِيَّةِ وَ أَشْهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِيَّةِ، وَأُؤَدّى ما أَوْحى بِهِ إِلَىَّ حَذَراً مِنْ أَنْ لا أَفْعَلَ فَتَحِلَّ بى مِنْهُ قارِعَةٌ لايَدْفَعُها عَنّى أَحَدٌ وَإِنْ عَظُمَتْ حيلَتُهُ وَصَفَتْ خُلَّتُهُ - لاإِلاهَ إِلاَّهُوَ - لاَِنَّهُ قَدْأَعْلَمَنى أَنِّى إِنْ لَمْ أُبَلِّغْ ما أَنْزَلَ إِلَىَّ (فى حَقِّ عَلِىٍّ) فَما بَلَّغْتُ رِسالَتَهُ، وَقَدْ ضَمِنَ لى تَبارَكَ وَتَعالَى الْعِصْمَةَ (مِنَ النّاسِ) وَ هُوَاللَّهُ الْكافِى الْكَريمُ. فَأَوْحى إِلَىَّ: (بِسْمِ‏اللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحيمِ، يا أَيُهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ــ فى عَلِىٍّ يَعْنى فِى الْخِلاَفَةِ لِعَلِىِّ بْنِ أَبى طالِبٍ ــ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ).13- مَعاشِرَالنّاسِ، ما قَصَّرْتُ فى تَبْليغِ ما أَنْزَلَ اللَّهُ تَعالى إِلَىَّ، وَ أَنَا أُبَيِّنُ لَكُمْ سَبَبَ هذِهِ الْآيَةِ: إِنَّ جَبْرئيلَ هَبَطَ إِلَىَّ مِراراً ثَلاثاً يَأْمُرُنى عَنِ السَّلامِ رَبّى - وَ هُوالسَّلامُ - أَنْ أَقُومَ فى هذَا الْمَشْهَدِ فَأُعْلِمَ كُلَّ أَبْيَضَ وَأَسْوَدَ: أَنَّ عَلِىَّ بْنَ أَبى طالِبٍ أَخى وَ وَصِيّى وَ خَليفَتى (عَلى‏ أُمَّتى) وَالْإِمامُ مِنْ بَعْدى، الَّذى مَحَلُّهُ مِنّى مَحَلُّ هارُونَ مِنْ مُوسى‏ إِلاَّ أَنَّهُ لانَبِىَّ بَعْدى وَهُوَ وَلِيُّكُمْ بَعْدَاللَّهِ وَ رَسُولِهِ، وَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ تَبارَكَ وَ تَعالى‏ عَلَىَّ بِذالِكَ آيَةً مِنْ كِتابِهِ (هِىَ): (إِنَّما وَلِيُّكُمُ‏اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذينَ آمَنُواالَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ و وَيُؤْتونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ)، وَ عَلِىُّ بْنُ أَبى طالِبٍ الَّذى أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى‏الزَّكاةَ وَهُوَ راكِعٌ يُريدُاللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فى كُلِّ حالٍ.14- وَسَأَلْتُ جَبْ
پاسخ:------1] ستایش خدای را سزاست که در یگانه گی اش بلند مرتبه و در تنهای اش به آفریدگان نزدیک است. سلطنتش پر جلال و در ارکان آفرینش اش بزرگ است، بر همه چیز احاطه دارد بی آنکه مکان گیرد و جابه جا شود و بر تمامی آفریدگان به قدرت و برهان خود چیره است.همواره ستوده بوده وخواهد بود ، مجد و بزرگی او را پایانی نیست آغاز و انجام از او و برگشت تمامی امور به سوی اوست . [2] اوست آفریننده ی آسمان ها و گستراننده ی زمین ها و حکمران آنها . دور و منزه از خصایص آفریده هاست و در منزه بودن خود نیز از تقدیس همگان برتر. هموست پروردگار فرشتگان و روح ، افزونی بخش بر آفریدگان ، و بخشنده ی بر همه موجودات است ، به نیم نگاهی دیده ها را ببیند و دیده ها هرگز او را نبینند .کریم و بردبار و شکیباست.رحمتش جهان شمول و عطایش منت گزار در انتقام و کیفر سزاواران عذاب بی شتاب است . [3] بر نهان ها آگاه و بر درون ها دانا ، پوشیده ها بر او آشکار و پنهان ها بر او روشن است .بر هر هستی فراگیر و چیره . نیروی آفریدگان از او و توانایی بر هر پدیده ویژه ی اوست ، او را همانندی نیست .در تاریکستان لاشیء او هستی بخش هر هستی است جاودانه و زنده و عدل گستر ، خداوندی جز او نباشد و اوست ارجمند و حکیم . [4] دیده ها رابر او راهی نیست و اوست که دیده ها را دریابد و اوست بر پنهانی ها آگاه و بر کارها دانا ، از دیدن ، کسی وصفش را نیابد و بر چگونگی او از نهان و آشکار دست نیازد مگر او-عز وجل –راه نماید و خود را بشناساند. [5] گواهی می دهم که او « الله » است همو که تنزهش سراسر روزگاران را فرا گرفته و پرتوش ابدیت را شامل است . فرمانش را بی مشاور اجراکند و تقدیرش را بی شریک امضاء وهستی را بی یاور سامان دهد ، [6] صورت آفرینش اورا الگویی نبوده ، آفریدگان را بدون یاور و سختی و حیله ، هستی بخشیده است جهان با ایجاد او موجود و با آفرینش او پدیدار شده است. پس اوست « الله » و معبودی جز او نیست هم او که صنعش استوار و ساختمان آفرینش اش زیباست . دادگری که ستم روا نمی دارد و بخشنده ترین که کارها به او باز می گردد. [7] و گواهی می دهم که او الله است که هر هستی در برابر بزرگی اش فروتن و در مقابل ارجمندی اش رام و به توانایش تسلیم و به هیبت اش خاضع است . [8] پادشاه هستی ها و چرخاننده ی سپهرها و رام کننده ی آفتاب و ماه که هریک تا اجل معین جریان یابند .او پرده ی شب را به روز و پرده ی روز را به شب –که شتابان در پی شب است -(اعراف/54) به پیچد هم او شکننده ی هر ستمگر باطل گرا و نابود کننده ی هر شیطان سرکش است ، [9] نه او را ناسازی باشد و نه برایش مانند و انبازی، یکتا وبی نیاز ، نه زاده و نه زائیده شده و او را همتایی نبوده (سوره اخلاص)، خداوند یگانه و پروردگار بزرگوار است . بخواهد به انجام رساند ، اراده کند و حکم نماید ، بداند و بشمارد ، بمیراند و زنده کند ، نیازمند و بی نیاز فرماید ، بخنداند و بگریاند نزدیک آورد و دور برد ،باز دارد و عطا کند اوراست پادشاهی و ستایش ، به دست توانای اوست تمام نیکی و هم اوست بر همه چیز توانا. [10] شب را در روز و روز را در شب فرو برد ،جز او خداوندی نباشد گرانقدر و آمرزنده ،پذیرنده ی دعا و افزاینده ی عطا، برشمارنده نفس ها و پروردگار پری و انسان ، چیزی بر او مشکل ننماید. فریاد فریاد کنندگان ، او را آزرده نکند و اصرارِ اصرار کنندگان او را به ستوه نیاورد .نیکوکاران را نگاهدار و رستگاران را یار ، مومنان را صاحب اختیار و جهانیان را پروردگار است ،هم او که در همه ی احوال سزاوار سپاس و ستایش آفریدگان است. [11] او را ستایش فراوان و سپاس جاودانه می گویم در شادی ورنج و آسایش و سختی و به او و فرشتگان و نبشته ها و فرستاده هایش ایمان داشته فرمان او را گردن می گذارم و اطاعت می کنم وبه سوی هرآنچه مایه ی خوشنودی اوست ، می شتابم و به حکم و فرمان او تسلیم ،چرا که به فرمان بری او شایق واز کیفر او ترسانم زیرا او خدایی است که کسی از مکرش در امان نبوده و از ستم اش ترسان نباشد (زیرا او را ستمی نیست). { 2 } [12] و اکنون به بندگی خویش و پروردگاری او گواهی میدهم ، و وظیفه ی خود را در آنچه وحی شده انجام میدهم مباد از سوی او عذابی فرود آید که کسی را یارای دور ساختن آن از من نباشد هرچند توانش بسیار ، دوستی اش - با من - خالص باشد. خداوندی جز او نیست. چرا که به من هشدار داده که اگر آنچه در حق علی نازل کرده ،به مردم ابلاغ نکنم ، وظیفه ی رسالتش را انجام نداده ام و خود او –تبارک وتعالی– امنیت از آزار مردم را برایم تضمین کرده و البته که او بسنده و بخشنده است . پس آنگاه خداوند چنین وحی ام فرمود: «به نام خداوند همه مهر مهرورز ای فرستاده ی ما آنچه از سوی پروردگارت درباره علی و جانشینی او بر تو فرو فرستادیم به مردم برسان وگرنه رسالت خداوندی را به انجام نرسانده ای و او تو را از آسیب مردمان نگاه میدارد ..»(مائده/67). [13] هان مردمان ! در تبلیغ آنچه خداوند بر من نازل فرموده کوتاهی نکرده ام و اکنون سبب نزول آیه را بیان می کنم : همانا جبرئیل از سوی سلام پروردگارم –که تنها او سلام است - سه مرتبه بر من فرود آمد و فرمانی آورد که در این مکان به پا خیزم و به هر سفید و سیاهی اعلام کنم که علی بن ابیطالب برادر وصی و جانشین من در میان امت و امام پس از من است هم او که جایگاه اش نسبت به من به سان هارون نسبت به موسی است مگر این که پیامبری پس از من نخواهد بود و او پس از خدا و رسول او صاحب اختیار شماست و خداوند تبارک و تعالی آیه ای بر من نازل فرموده که « همانا تنها ولی و سرپرست و صاحب اختیار شما خداوند و پیامبرش و موءمنانی اند که نماز به پا می دارند و در رکوع زکات می پردازند ...» (مائده/55) و قطعاً علی بن ابیطالب نماز بر پا داشته و در رکوع زکات پرداخته و پیوسته خداخواه است . [14] و من از جبرئیل در خواستم که از خداوند سلام اجازه کند و مرا از ماموریت تبلیغ به شما معاف دارد زیرا کمی پرهیزگاران و فزونی منافقان و دسیسه ملامت گران و مکر مسخره کنندگان اسلام را میدانم همانان که خداوند در وصفشان در کتاب خود فرموده : «...به زبان می گویند آن را که در دلهایشان نیست و آن را اندک و آسان می شمارند حال آنکه نزد خداوند بس بزرگ است...»(نور/15) [15] و نیز از آن روی که منافقان بارها مرا آزار رسانیده اند تا بدان جاکه مرا اذن (سخن شنو و زود باور ) نامیده اند به خاطر همراهی افزون و تمایل و پذیرش علی از من و توجه ویژه ی من به او ،تا بدان جا که خداوند آیه ای فرو فرستاد (توبه/61) « و از آنان اند کسانی که پیامبر خدا را آزرده ، گویند او سخن شنو و زود باور است بگو آری او سخن شنو ست بر علیه آنان که گمان می کنند او تنها سخن می شنو د –لیکن به خیر شماست او(پیامبر) به خدا ایمان دارد و اهل ایمان را تصدیق کرده راستگو می انگارد و همو رحمت است برای ایمانیان شما و البته برای آنان که او را ازار دهند عذابی دردناک خواهد بود...» و اگر می خواستم نام گویندگان چنین سخن را بر زبان آورم و به آنان اشارت کنم و مردمان را به سویشان هدایت کنم ( که آنان را شناسایی کنند ) میتوانستم.لیکن به خدا سوگند در کارشان کرامت نموده لب فرو بستم . [16] با این حال خداوند از من خشنود نخواهد شد مگر فرمان او را در حق علی به شما ابلاغ کنم . آنگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین خواند : «...ای پیامبر ! آنچه –در حق علی - از سوی پروردگارت بر تو فرود آمده ابلاغ کن و گرنه رسالت او را انجام نداده ای و البته خداوند تو را از آسیب مردمان نگاه می دارد ...»(مائده/67) { 3 } [17] هان مردمان ! بدانید این آیه درباره اوست ژرفای آن را بفهمید و بدانید که خداوند او را سرپرست و امام شما قرار داده و پیرویش را بر مهاجران و انصار واجب کرده و بر پیروان آنان در نیکی ، و بر صحرانشینان و شهروندان ،و بر عجم و عرب و آزاد و برده و کوچک و بزرگ و سفید و سیاه و هر یکتا پرست. (هشدار) اجرای فرمانش لازم ، امرش نافذ ، ناسازگارش رانده ، پیرو و باور کننده اش در مهر است البته که خداوند او و شنوایان سخن اش و پیروان راهش را آمرزیده است . [18] هان مردمان ! برای آخرین بار در این اجتماع به پا ایستاده (با شما سخن می گویم) سخنم را شنیده پیروی کنید و فرمان پروردگارتان را گردن گذارید که خداوند عزّوجلّ صاحب اختیار و سرپرست و معبود شماست و سپس سرپرست شما ، فرستاده و پیامبر اوست که اکنون با شما سخن می گوید و پس از من به فرمان او ، علی ولی و امام شماست و سپس امامت ، در فرزندان من از نسل علی خواهد بود تا برپایی رستاخیز که خدا و رسول او را دیدار کنید . [19] روا نیست مگر آنچه خدا و رسول و امامان روا دانند و ناروا نباشد مگر آنچه آنان ناروا دانند ، و خداوند عز و جل هم روا و هم ناروا را بمن شناسانده و من آموخته هایم را از کتاب خدا و حلال وحرام او را در اختیار علی گذاشته ام. [20] هان مردمان !او را برتر دانید ، هیچ دانشی نیست مگر اینکه خداوند در جان من نبشته و من تمامی آن را در جان علی امام پرهیزگاران ضبط کرده ام ،و دانشی نبوده مگر اینکه آن را به علی آموخته ام او پیشوای روشنگر است که خداوند در سوره یاسین از او گفتگو کرده :« و علم هر چیز را در امام مبین برشمرده ایم...»( یس / 12) [21] هان مردمان ! او را فراموش نکنید و از امامتش رو برنتابید و از سرپرستیش نگریزید چرا که شما را به درستی و راستی خوانده و خود نیز بدان عمل می کند ، او باطل را نابود و شما را از آن باز دارد و هرگز نکوهش نکوهش گران او را از کار باز ندارد . [22] او نخستین مومن به خدا و رسول اوست و کسی در ایمان به من از او سبقت نجسته و همو جان خود را فدای رسول خدا کرده با او همراه بو ده است تنها او همراه رسول خدا عبادت می کرد و جز او از مردان کسی چنین نبو د . علی اولین نماز گزار و پرستش کننده ی همراه من است از جانب خدا وند به او دستور دادم تا (در شب هجرت )در بستر من بیارامد و او نیز فرمان برده پذیرفت که جان خود را فدای من کند . [24] هان مردمان ! او را برتر بدانید که خداوند او را برتری داده و پیشوایی او را پذیرا با شید که خداوند او را (به امامت )نصب کرده است . [25] هان مردمان ! او امام از جانب خداست و خداوند هرگز توبه ی منکر اورا نپذیرد و چنین کسی را نیامرزد این است روش قطعی خداوند درباره ناسازگار با امامت علی ،و حتماً او را به عذاب دردناک جاودانه کیفر خواهد کرد . پس ، از مخالفت او بهراسید وگرنه در آتشی در خواهید شد که آتش گیره ی آن مردمانند و سنگ که برای حق ستیزان آماده شده است . [26] هان مردمان! به خدا که پیامبران پیشین به ظهورم بشارت داده اند و همانا من فرجام آنان و برهان بر آفریدگان آسمانیان و زمینیانم ، آن کسی که راستی و درستی مرا باور نکند به کفر جاهلی گذشته در آمده و تردید در سخنان امروزم همسنگ تردید در تمامی محتوای رسالت من است و ناباوری در امامت یکی از امامان به سان ناباوری در تمامی آنان است و جایگاه ناباوران امامت ما آتش دوزخ خواهد بود . [27] هان مردمان خداوند عز و جل از روی منت و احسان خویش این برتری را به من پیش کش کرده و خدایی جز او نیست . هشدار که تمامی ستایش های من در تمامی روزگاران و هر حال و مقام ، ویژه ی اوست . [28] هان مردمان ! علی را برتر دانید که او برترین از مردان و زنان ، پس از من است تا آن هنگام که آفرینش برپاست و روزیشان فرود آید دور دور باد از مهر خداوند و خشم خشم باد بر آن که این گفته ام را نپذیرد و بامن سازگار نباشد .هان! آگاه باشید جبرئیل سه بار از سوی خداوند خبرم داد هرکه با علی ستیزد و بر ولایت او گردن نگذارد نفرین و خشم من بر او باد ، البته بایست هرکس بنگرد که برای فردای خویش چه پیش فرستاده پس تقوا پیشه کنید و از ناسازی با علی بپرهیزید ، مباد گامهایتان پس از استواری در لغزد و همانا خداوند بر کردارتان آگاه است . [29] هان مردمان! او هم جوار و هم سایه ی خداست که در کتاب گرانقدر خود ( قرآن ) او را یاد کرده و درباره ستیزندگان با او فرموده : « ... مباد کسی در روز رستاخیز بگوید افسوس که درباره ی هم جوار و همسایه ی خداوند کوتاهی کرده ام » [30] هان مردمان! در قرآن اندیشه کنید و ژرفای آیات آن را دریابید و بر محکماتش نظر کنید و از متشابهات آن پیروی ننمایید. به خداوند سوگند که باطن ها و تفسیر آن را روشن نمی کند مگر همین که دست و بازوی او را گرفته و بالا آورده ام و اعلام می دارم که هر آن کس که من سرپرست اویم این علی سرپرست اوست و او علی ، فرزند ابی طالب، برادر و وصّی من است. ولایت و سرپرستی او حکمی از سوی خداست که بر من فرو فرستاده است. [31] هان مردمان! همانا علی و پاکانِ از فرزندانم از نسل او یادگار گران سنگ کوچک ترند و قرآن یادگار ارزشمند بزرگتر. هر یک از این دو از دیگر همراه خود حکایت می کند و با آن سازگار است. آن دو هرگز از هم جدا نمی شوند تا در حوض کوثر بر من وارد شوند.هان! آنان امانت داران خدا در میان آفریدگان و حاکمان او در زمین اند. هشدار که من وظیفه ی خود را ادا کردم. [32] هان! من وظیفه ام را ابلاغ کردم و به گوش شما رساندم. هشدار که روشن نمودم. بدانید که این سخن خدا بود و من از سوی او سخن گفتم. [33] هان بدانید! هرگز به جز این برادرم کسی نباید امیرالمومنین خوانده شود. هشدار که پس از من امارت مومنان بر کسی جز او روا نباشد. {4} [34] سپس فرمود : مردمان ! کیست سزاوارتر از شمایان به شما ؟ گفتند : خداوند و رسول او . آنگاه فرمود : آن که من سرپرست اویم پس این علی ولی و سرپرست اوست . خداوندا پذیرای ولایت او را دوست بدار و دشمن او را دشمن دار و یار او را یاری کن و رهاکننده ی او را تنها گذار . [35] هان مردمان ! این علی است برادر و وصی و نگاهبان دانش من و جای نشین من در میان امت وایمان آورندگان به من و بر تفسیر کتاب خدا ، او مردمان را به سوی خدا بخواند و به آنچه موجب خشنودی اوست عمل کند و با دشمنان او ستیز نماید. او سرپرست فرمانبرداری خدا باشد و بازدارنده از نافرمانی او . [36] همانا اوست جانشین رسول الله و فرمانروای ایمانیان ، و از سوی خدا پیشوای هدایتگر .اوست پیکار کننده ی با پیمان شکنان ، رویگردانان از راستی و درستی و بدر رفته گان از دین. [37] خداوند فرماید: « فرمان من دگرگونی نمی پذیرد. » پروردگارا، اکنون به فرمان تو می گویم : خداوندا دوست داران او را دوست دار و دشمنانش را دشمن. پشتیبانان او را پشتیبانی، یارانش را یاری کن و خودداری کنندگان از یاری اش را رها کن. ناباورانش را از مهرت بران و خشم خود را بر آنان فرود آور. [38] معبودا ! تو خود در هنگام بیان ولایت علی و برپایی او فرمودی : « امروز آیین شما را به کمال و نعمتم رابرای شما تمام نمودم و با خشنودی اسلام را دین شما قرار دادم.( مائده/ 5) » و نیز گفتی: « همانا دین در نزد خدا تنها اسلام است.(آل عمران/19) » و فرمودی:« و آنکه به جز اسلام دینی بجوید از او پذیرفته نبوده درجهان دیگر در شمار زیانکاران خواهد بود.(آل عمران/85)» [39] خداوندا تو را گواه می گیرم که پیام تو را به مردمان رساندم. {5} [40] هان مردمان! خداوند عزوجل دین را با امامت علی تکمیل نمود. اینک آنان که از او و جانشینانش از فرزندان من و از نسل او - تا برپایی رستاخیز و عرضه بر خدا - پیروی نکنند کرده هایشان در دو جهان بیهوده بوده در آتش دوزخ جاودانه خواهند بود. « به گونه ای که نه از عذابشان کاسته و نه بر ایشان فرصتی برای نجات خواهد بود. (بقره/161)» [41] هان مردمان! این علی است یاورترین، سزاوارترین، نزدیک ترین و گرانقدرترین شما نزد من و خداوند عزوجل و من از او خشنودیم. آیه ی رضایتی در قرآن نیست مگر درباره او و هرگاه خداوند ایمانیان را خطابی نموده به او آغاز کرده . و آیه ی ستایشی نازل نگشته مگر درباره ی او و در سوره ی « هل اتی علی الانسان » گواهی بر بهشت نداده مگر برای او و آن را در حق غیر او فرود نیاورده و به وسیله آن آیه جز او را نستوده است. [42] هان مردمان! علی یاور دین خدا، دفاع کننده از رسول اوست و هم او پرهیزکار پاکیزه و رهنمای ارشاد شده« به دست خود خدا است. » پیامبرتان برترین پیامبران، جانشین اش برترین جانشینان و فرزندانش بهترین اوصیایند.هان مردمان! فرزندان پیامبران از نسل آنانند و فرزندان من از نسل امیرالمومنین علی است. [43] هان مردمان! به راستی که شیطان اغواگر آدم را با رشک از بهشت رانده. مباد شما به علی رشک ورزید که آنگاه کرده هایتان نابود و گام هایتان لرزان خواهد شد. آدم به خاطر یک اشتباه به زمین هبوط کرد حال آنکه برگزیده خداوند عزوجل بود. پس چگونه خواهید بود که شما شمایید و دشمنان خدا نیز از میان شمایند. [44] هشدار که با علی نمی ستیزد مگر شقی و سرپرستی اش را نمی پذیرد مگر رستگار پرهیزکار و به او نمی گرود مگر ایمان دار بی آلایش و به خدا سوگند سوره ی « والعصر » درباره او نازل شده است : « به نام خداوند همه مهر مهرورز . به زمان سوگند که انسان در زیان است. » (والعصر/1-2) مگر علی که ایمان آورده و به درستی و شکیبایی آراسته است. [45] هان مردمان! خدا را گواه می گیرم که پیام او را به شما رساندم و « بر فرستاده وظیفه ای جز بیان روشن نیست ». (عنکبوت 18 - نور 54) [46] هان مردمان! « تقوا پیشه کنید همانگونه که بایسته است و نمیرید جز با شرف اسلام ». (آل عمران/102) {6} [47] هان مردمان! « به خدا و رسول او و نور همراهش ایمان آورید (تغابن/8)».« پیش از آنکه چهره ها را تباه و باژگونه کنیم، یا چونان اصحاب روز شنبه ( یهودیانی که بر خدا نیرنگ آوردند ) رانده شوید.» (نساء/47) به خدا سوگند که مقصود خدا از این آیه گروهی از صحابه اند که آنان را با نام و نَسَب می شناسم لیکن به پرده پوشی کارشان مأمورم. آنک هر کس پایه کار خویش را مهر و یا خشم علی در دل قرار دهد (و بداند که ارزش عمل او وابسته به آن است). [48] هان مردمان! نور از سوی خداوند در جان من، سپس در جان علی ابن ابیطالب آنگاه در نسل او تا قائم مهدی - که حق خدا و ما را می ستاند – جای گرفته، چرا که خداوند عزوجل ما را دلیل و حجت قرار داده بر کوتاهی کنندگان به عمد، ستیزه گران، ناسازگاران، خائنان و گنهکاران و ستمکاران و غاصبان از تمامی جهانیان. [49] « هان مردمان! هشدارتان می دهم همانا من رسول خدایم. پیش از من نیز رسولانی آمده و سپری شده اند. پس آیا اگر بمیرم یا کشته شوم به جاهلیت برمی گردید ؟ و آن که به قهقرا برگردد خدا را زیان نخواهد رسانید و او سپاس گزاران شکیبا گر را پاداش خواهد داد.(آل عمران/144)» [50] هان! علی و فرزندان من از نسل او دارای کمال شکیبایی و سپاس گزاری اند. [51] هان مردمان! «..اسلامتان را بر من منت مگذارید(حجرات/17) » و بر خدا نیز، که اعمالتان را بیهوده و تباه خواهد کرد و او بر شما خشم خواهد گرفت و شما را به« شعله ای از آتش و مس گداخته(الرحمن/35)» گرفتار خواهد کرد.«.. به یقین پروردگار شما در کمین گاه است..(فجر /14)». [52] هان مردمان! به زودی پس از من«.. امامانی خواهند آمد و شما را به آتش خواهند خواند. آنان در روز رستاخیز تنها و بی یاور خواهند بود(قصص /41)». [53] آگاه باشید که خداوند و من از آنان بیزاریم. [54] هان مردمان! حتما آنان و یاوران و پیروان و تابعانشان در پست ترین جایگاه آتش خواهند بود، چه جایگاه بدی است منزل متکبران. (نحل/29) [55] هان! «که آنان اصحاب صحیفه اند». اکنون هر که در صحیفه خود نظر کند. [56] هان مردمان! اینک جانشینی خود را به عنوان امامت و وراثت به امانت به جای می گذارم در نسل خود تا برپایی روز رستاخیز و اکنون مأموریت خود را انجام می دهم تا برهان بر هر شاهد و غایب باشد و نیز برهمه ی آنان که زاده شده یا نشده اند.پس بایسته است این سخن را حاضران به غایبان و فرزندداران به فرزندان تا برپایی رستاخیز ابلاغ کنند. [57] و به زودی گروهی پس از من! امامت را چپاول کرده به پادشاهی جابجا می کنند. هان! خشم خدا بر غاصبان و چپاولگران. و« البته به زودی به کار شما جن و انس خواهد پرداخت ..» (الرحمن/31) آن که می پردازد – عذاب خواهد نمود- «.. و شعله های آتش و مس گداخته بر سر شما ریخته خواهد شد و در آن هنگام هرگز یاری نمی شوید ..» (الرحمن/35) [58] هان مردمان!«...همانا خداوند عزوجل شما را به خود رها نخواهد کردتا ناپاک را از پاک جدا کند و هر آینه خداوند شما را بر غیب آگاه نمی گرداند.» (آل عمران/179) [59] هان مردمان! هیچ سرزمینی نیست مگر این که خداوند به خاطر تکذیب اهل آن – حق را – آن را پیش از برپایی رستاخیز نابود خواهد کرد و آن را به« امام مهدی »خواهد سپرد و حتما خداوند وعده ی خود را انجام خواهد داد. [60] هان مردمان! شمار فزونی از گذشتگان شما گمراه شدند و خداوند نابودشان کرد و همو نابود کننده ی آیندگان است. خداوند تعالی فرموده : «... آیا پیشینیان را تباه نکردیم ؟ و در پس آنان آیندگان را نابود نساختیم ؟ آری با مجرمان این چنین کنیم. وای بر ناباوران در روز رستاخیز ! ...» (مرسلات/19) [61] هان مردمان! همانا خداوند مرا فرمان داده و بازداشته و من نیز به دستور او به علی امر و نهی کرده ام، پس دانش امر و نهی در نزد علی است. فرمان او را بشنوید تا سلامت مانید و اطاعتش کنید تا هدایت شوید و از آن چه باز می دارد خودداری کنید تا راه یابید و به سوی مقصد او حرکت کنید و هرگز راه های پراکنده شما را از راه او باز ندارد. (انعام/153) {7} [62] هان مردمان! خداوند را صراط مستقیم منم که فرمان به پیروی آن داده و سپس علی است و آنگاه فرزندانم از نسل او ، پیشوایان هدایت اند که به راستی و درستی راه می برند و با حق دادگری کنند. سپس چنین خواند : « به نام خداوند همه مهرِ مهر ورز . تمامی ستایش ها ویژه ی پروردگار جهانیان است. هم او که به همه آفرینش مهر می ورزد و به ویژگان ، مهرِ ویژه دارد. فرمان روای روز جزا است. خداوندا !تنها تو را می پرستیم و تنها از تو یاری می جوییم ، ما را به صراط مستقیم رهنمایی کن . راه آنان که منت نهاده نعمتشان بخشیدی ، نه راه خشم شدگان و نه راه گمراهان ! ... (حمد/1-7) و آنگاه ادامه داد : این سوره درباره ی من نزول یافته و شامل امامان است و به آنان اختصاص یافته . آنان اند «.. اولیای خدا که ترس و اندوهی برایشان نباشد ». (یونس/62)هان ! « همانا حزب الهی چیره خواهد بود ... » (مائده/56) [63] هان ! «...ستیزندگان آنان گمراه و نابخردو همکاران شیاطین اند که برای گمراهی مردمان ، سخنان بی هوده را به یکدیگر می رسانند...» (انعام/112) [64] هشدار : خداوند در کتاب خود از دوستان امامان چنین یاد کرده : « ... (ای پیامبر ما) نمی یابی ایمان آوردگانِ به خدا و روز بازپسین را که ستیزه گران خدا و رسول او را دوست بدارند، گرچه پدران ، فرزندان ، برادران و خویشانشان باشند. خداوند ایمان را در دل هایشان تثبیت فرموده و با روحی از سوی خود، ایشان را تایید نموده، آنان را جاودانه در بهشت هایی در خواهد آورد که از زیر درختان آن ها نهرها جاری است ، خداوند از آنان خشنود است و آنان از خداوند، همانان اند حزب خدا. هشدار که حزب الهی رستگارانند.» (مجادله/22) [65] هان! دوست داران امامان ، مومنانی هستند که خداوند عزوجل چنین توصیف فرموده است: «... آنان ایمان آورده باور خود را به شرک نیالوده اند، پس ایشان در امان اند و راه یافتگان ...». (انعام/82) [66] هشدار! یاران پیشوایان به باور رسیده گان اند و دور از تردید و انکار ! (حجرات/15) [67] هشدار ! ایشان با آرامش و سلام به بهشت در خواهند شد و فرشتگان با رفاه و تسلیم آنان را پذیرفته می گویند : درود بر شمایان، اکنون پاکیزه شده اید ! « ...در بهشت جاودانه در آیید...». (حجر/46) [68] هان ! بهشت پاداش دوستان امامان است که در آن بی حساب روزی داده خواهند شد .... (غافر/40) . [69] هشدار ! دشمنان امامان ، در آتش درآیند .. (نساء/10) . [70] هشدار ! که ناله ی افروزش جهنم را در حالی که شعله های آن زبانه می کشد ، می شنوند و زفیر (صدای بازدم ) آن را درمی یابند .... (ملک/7) . [71] و خداوند در وصفشان فرماید : « هرگاه امتی در جهنم درآید همتای خود را نفرین کند تا آن که تمامی آنان به یکدیگر بپیوندند ، پسینیان به پیشینیان گویند پروردگارا ! اینان ما را گمراه کردند پس بر آنان کیفر دوچندان از آتش فرود آور ، خداوند فرماید برای هر دو گروه کیفر دوچندان خواهد بود و لیکن شما نمی دانید.» (اعراف/38) [72] هشدار ! که خداوند درباره ی دشمنان امامان فرماید : «...هر گروه از آنان که در جهنم انداخته شوند، نگاهبانان آن می پرسند مگر بر شما ترساننده ای نیامد ؟ پاسخ دهند چرا ! لیکن تکذیب کرده گفتیم خداوند خبری نداده و شمایان نیستید مگر در گمراهی بزرگ...» و نیز گفتند : «...اگر سخن خدا را می شنیدیم یا اندیشه می کردیم اکنون در میان اهل آتش نبودیم...». پس اینان به گناه خود اعتراف نمودند، پس دور باد دوزخیان از رحمت خداوند. (ملک/8-11) [73] هان! یاران امامان در نهان، از پروردگار خویش ترسانند. آمرزش و پاداش بزرگ بر ایشان خواهد بود. (ملک/12) [74] هان مردمان! چه بسیار راه است میان شعله های آتش و پاداش بزرگ ! [75] هان مردمان! ستیزه جوی ما کسی است که خداوند او را ناستوده و نفرین فرموده و یاران و دوستان ما آنان اند که خداوند ایشان را ستوده و دوست می دارد. [76] هان مردمان! همانا من انذارگرم و علی بشارت دهنده ! [77] هان که من بیم دهنده ام و علی رهنماست. [78] هان که من پیامبرم و علی وصی من است. [79] هان مردمان! من رسول ام و علی امام و وصی پس از من است و پس از او امامان، فرزندان اویند. آگاه باشید من والد آنان و ایشان از صلب اویند. {8} [80] آگاه باشید همانا آخرین امام، قائم مهدی از ماست. هان ! او بر تمامی ادیان چیره خواهد بود. هشدار ! اوست انتقام گیرنده ی از ستمکاران. هشدار ! اوست فتح کننده ی دژها و منهدم کننده ی آن ها ! هشدار ! اوست چیره بر تمامی قبایل مشرکان و رهنمای آنان. [81] هشدار ! اوست خون خواه تمامی اولیای خدا. هان ! همانا او یاور دین خداست. [82] هان ! او از دریایی ژرف پیمانه هایی افزون گیرد. هشدار ! او به هر ارزشمندی به اندازه ی ارزش او و به هر نادان و بی ارزشی به اندازه ی نادانی اش نیکی کند. هان ! او نیکو و برگزیده ی خداست. هشدار ! اوست میراث دار دانش ها و احاطه دار بر ادراک ها. [83] هان ! او از پروردگارش خبر دهد و نشانه های او را برپا کند و استحکام بخشد . هشدار ! اوست بالیده و استوار. آگاه باشید ! هم اوست که اختیار امور جهانیان به او سپرده شده است. [84] هان ! پیشینیان از قرن ها ظهور او را پیشگویی کرده اند. [85] هشدار ! اوست حجت پایدار و پس از او حجتی نخواهد بود. (این تعبیر به عنوان حجت، امامت و مسئولیت است و نظری به رجعت دیگر امامان ندارد. زیرا آنان حجت های پیشین اند که دوباره رجعت خواهند کرد.) راستی و درستی و روشنایی جز با او نیست. [86] هان ! کسی بر او پیروز نخواهد شد و ستیزنده او یاری نخواهد گشت. هشدار ! او ولی خدا در زمین، داور او در میان مردم و امانت دار امور آشکار و نهان است. {9} [87] هان مردمان ! من پیام خدا را برایتان آشکار کرده، تفهیم نموده ام و این علی است که پس از من شما را آگاه می کند. [88] اینک شما را می خوانم که پس از پایان خطبه برای انجام بیعت با او و اقرار به امامتش، با من و سپس با او دست دهید. [89] هشدار ! من با خداوند بیعت کرده ام و علی با من پیمان بسته است و اکنون از سوی خدای عزوجل بر امامت او از شمایان پیمان می گیرم. ( ای پیامبر ! ) آنان که با تو بیعت کنند، هر آینه با خدا بیعت کرده اند. دست خدا بر فراز دستان آنان است و آن کس که بیعت شکندبه زیان خود شکسته و خداوند آن را که بر پیمان الهی وفادار باشد پاداش بزرگی خواهد داد. {10} [90] هان مردمان ! همانا حج و عمره از شعائر و آداب خدایی است. پس زائران خانه خدا و عمره کنندگان بر صفا و مروه بسیار طواف کنند و آن کس که در انجام کار خیر فرمان برداری کند، پس حتما خداوند سپاس گزارِ داناست.(بقره/158) [91] هان مردمان ! در خانه ی خدا حج به جای آورید، هیچ خاندانی داخل آن نشد مگر بی نیاز شد و مژده گرفت و آنکه روی از آن برتافت بی بهره و نیازمند گشت. [92] هان مردمان ! مومنی در موقف ( عرفات، مشعر، منا ) نماند مگر اینکه خداوند گناهان گذشته ی او را آمرزید. پس بایسته است که پس از پایان اعمال حج ( با پاکی ) کار خود را از سر گیرد. [93] هان مردمان ! حاجیان، از سوی خداوند کمک شده و هزینه های سفرشان جایگزین خواهد شد و البته خداوند پاداش نیکوکاران را تباه نخواهد فرمود. هان مردمان ! خانه ی خدا را با دین کامل و ژرفایی دانش دیدار کنید و از زیارت گاه ها جز با توبه و بازایستادن ( از گناهان ) بر نگردید. [94] هان مردمان ! نماز را به پا دارید و زکات پردازید همان سان که خداوند عزّوجلّ امر فرموده است. پس اگر زمان بر شما دراز شد و کوتاهی کردید و یا از یاد بردید علی صاحب اختیار و تبیین کننده ی بر شماست. همو که خداوند عزّوجلّ پس از من او را امانت دار خویش در میان آفریدگان نهاده است. او از من و من از اویم. همانا او و جانشینانش از فرزندان من به پرسش هایتان پاسخ داده ، آنچه را نمی دانید به شما می آموزند. [95] هان ! روا و ناروا بیش از آن است که آن ها را شمارش کرده یکباره به روا فرمان دهم و از ناروا بازدارم. از این روی مامورم که از شما پیمان بگیرم که دست در دست من نهید در پذیرش آن چه از سوی خداوند درباره «علی امیرمومنان» آورده ام و درباره اوصیای پس از او که از من و اویند. این امامت در میان آنان پایدار است و فرجام آنان « مهدی » است و استواری پیشوایی تا روزی است که او با خداوند قدر و قضا دیدار کند (قیامت) . [96]هان مردمان ! شمایان را به هر روا و ناروا ( حلال و حرام ) رهنمایی کردم و از آن بر نمی گردم. هان ! آنها را یاد آورید و نگه داریدو یکدیگر را به آن توصیه کنید و احکام خدا را دگرگون نسازید. هشدار ! دوباره یاد می آورم: هان ! نماز به پا دارید و زکات بپردازید و به معروف فرمان دهید و از منکر باز دارید. [97] هشدار ! برترین بخش امر به معروف این است که به گفته ی من – درباره امامت و ولایت علی و فرزندان او – برسید و سخنم را به دیگران برسانید و غایبان را به پذیرش فرمان من توصیه کنید و آنان را از ناسازگاری با من باز دارید که این سخنان ، فرمان خدا و من است. هان ! هیچ امر به معروف و نهی از منکری جز با امام معصوم تحقق و کمال نمی یابد. [98] هان مردمان! قرآن بر شما روشن می کند که امامان پس از علی فرزندان اویند و من به شما معرفی کردم که آنان از او و از من اند چرا که خداوند در کتاب خود می گوید : « امامت را فرمانی پایدار در نسل او قرارداد...» (زخرف/28) و من نیز گفته ام مادام که به آن دو – قرآن و امامان – تمسک کنید گمراه نخواهید شد. [99] هان مردمان! پرهیزکاری! پرهیزکاری! از سختی رستخیز به پرهیزید آن سان که خداوند عزوجل فرموده : « البته زمین لرزه ی رستاخیز حادثه ای بزرگ است ...» (حج/1) [100] یاد آورید مرگ و قیامت را ، حساب و ترازوهای ( اعمال) را ، محاسبه ی در برابر پروردگار جهانیان و پاداش و کیفر را . پس آن که نیکی کرد پاداش گیرد و آن که بدی کرد بهره ای از بهشت نخواهد برد. {11} [101] هان مردمان ! شمار شما بیش از آن است که در یک زمان با یک دست با من بیعت کنید . از این روی خدای عزّوجلّ دستور فرموده که از شما اقرار زبانی گیرم و پیمان سرپرستی علی« امیر المؤمنین » را محکم کنم و نیز بر امامان پس از او که از نسل من و اویند چرا که گفتم که فرزندانم از نسل اویند. [102] پس همگان بگویید :« البته که سخنان تو را شنیده پیروی می کنیم و از آن خوشنود و بر آن گردن گذار ، و بر آن چه از سوی پروردگارمان و پروردگار تو در امامت اماممان علی« امیر المؤمنین » و دیگر امامان – ازصلب او – به ما ابلاغ کردی ، با تو پیمان می بندیم ، پیمانی با دل ، با جان با زبان و با دستانمان ، با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مرد و با این اعتقاد برانگیخته می شویم و هرگز آن را دگرگون نکرده شک و انکار نخواهیم داشت و هرگز از عهد خود برنگشته پیمان نشکنیم. (ای رسول خدا) ما را به فرمان خدا پند دادی ، درباره علی امیر مومنان و امامان پس از او ، فرزندانت از نسل او ، حسن و حسین و پیشوایان بعد از آن دو ، که خداوند بر پایشان کرده . اینک برای آنان عهد و پیمان از ما گرفته شد از دل ها ، جان ها، زبان ها و درون ها و از دستانمان ، هرکس توانست با دست و گرنه با زبان بیعت نمود دیگر پیمان نخواهیم شکست و خداوند دگرگونی از ما نبیند و از این پس فرمان تو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خواهیم رساند و خداوند را بر آن گواه گرفته او بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش . [103] هان ! مردمان ! اکنون چه می گویید ؟ البته خداوند هر صدایی را می شنود و بر اسرار دلها آگاه است (هرآن کس که هدایت پذیرد به خیر خویش پذیرفته و آن که گمراه شد به زیان خود رفته..) (زمر/41). و آن کس که بیعت کند حتماً با خداوند پیمان بسته « دست خدا بالای دستان آن هاست ...» (فتح/10) [104] هان مردمان آنک با خداوند بیعت کنید و با من پیمان ببندید و با علی امیر مؤمنان و حسن و حسین و با امامان از نسل آنان که پس از آنان خواهند بود امامانی که فرمانی پایدار در دنیا و آخرت اند. خداوند مکّاران را تباه می کند و به باوفایان مهر می ورزد « هرکس پیمان شکند البته به زیان خود گام نهاده و آن که بر عهدش پا برجا ماند بزودی خدا او را پاداش بزرگی خواهد داد...» (فتح/10). [105] هان مردمان ! بگویید هر آن چه به شما گفتم ! و به علی با لقب« امیر المؤمنین » سلام کنید و اکنون بگویید :« شنیدیم و فرمان می بریم پروردگارا ، آمرزشت خواهیم و به سوی توست بازگشت » (بخشی از آیه 285 بقره) و بگویید : « تمام ستایش و سپاس خدایی راست که ما را به این را هدایت فرمود و گرنه راه نمی یافتیم و البته فرستادگان پروردگارمان به درستی آمده اند...» ( اعراف/43 ) [106] هان مردمان ، برتری های علی بن ابیطالب نزد خداوند عزّوجلّ – که در قرآن نازل فرموده – بیش از آن است که من یکباره برشمارم ، پس هرکس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت ، او را باور کنید. [107] هان مردمان ! (احزاب/71) فرمان بردار از خدا و فرستاده ی او و از علی و امامان که نام بردم به رستگاری بزرگ دست یافته است . [108] هان مردمان ، سبقت جویان به بیعت و پیمان و سرپرستی او و سلام کنندگان بر او با لقب« امیر المؤمنین » رستگارانند و در بهشت های پر بهره خواهند بود . [109] هان مردمان ! آنچه خدا را خوشنود می کند بگویید ، و اگر شما و تمامی زمینیان کفران ورزند خدا را زیانی نخواهد رسید. [110] خداوندا بیامرز ایمان آورندگان به آن چه ادا کرده و فرمان دادم ، و بر انکارکنند گان کافر خشم گیر و الحمدلله رب العالمین-


نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:






نوشته شده در تاريخ یک شنبه 2 دی 1392برچسب:دوبیتیها وفراقیهای رایج درکوچ نهارجان, توسط محمدحسن اسایش